Celal Gürsoy

GALATASARAY SPOR KULÜBÜ TARİHİNDE TÜZÜK ÇALIŞMALARI

Kulübümüzün spor branşlarının tarihçeleri Galatasaray Lisesi gibi çok eskilere dayanmaktadır. Devlet adamı yetiştirmek amacıyla II. Beyazıt tarafından 1481’de kurulan mektep, adını kurulduğu bölgeden almış ve “Galata Sarayı” olarak anılmıştır. 1481’den 1715 başlarına kadar padişaha ve saray erkanına eğitim veren Galata Sarayı Ocağı, daha sonra 1 Eylül 1868’de Sultan Abdülaziz tarafından kurulan Mekteb-i Sultani adı ile gerileme devrine giren Osmanlı İmparatorluğunun batılılaşma çabalarını gerçekleştirecek kadrolarını yetiştirmek üzere Türkçe ve Fransızca eğitim veren modern bir kaynak olarak tesis edilmiştir. İlk olarak Fransa’dan gelen öğretmenler ve daha sonra da Türk öğretmenler eğitimin yanı sıra spora da önem vererek birçok branşta ilk hareketleri başlatmışlardır.

Resim: Mekteb-i Sultani

Galatasaray’da spor, lise ile aynı yaştadır. Türkiye’de de gerçek anlamıyla ilk sportif çalışmalar Beden Eğitimi dersi ile jimnastikçi ‘Monsieur Curel’ tarafından eğitim programına konur. Bu atılımlar gerçekten bir devrim niteliği taşımaktadırlar. Curel, modern aletler eşliğinde çalıştırdığı öğrencileri sportif açıdan geliştirirken, onlar için Kağıthane’de bir İdman Bayramı düzenler. Yıl 1870’tir. Bu etkinlikte başarı gösteren sporcular değişik ödül ve madalyalar kazanır. Yarışmaların sonunda öğrencilere “kuzulu pilav” verilir. Bu da, sonraki yıllarda bir başka geleneğin başlangıcını oluşturur.

Kronolojik olarak karşılaştırmak için Modern Olimpiyatların ilkinin bundan tam 26 sene sonra 1896 yılında Atina’da yapıldığını hatırlatmak isterim.

1876 yılında Sultan II. Abdülhamit’in Meclis-i Mebusanı açmasından 3 yıl önce 1873 yılında Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi hocası eskrimci ve yüzücü Mösyö Moiroux gençlere yaz aylarında yüzme ve kürek dersleri vermiştir.

Galatasaray Lisesinde tatbik edilen spor branşları ve kuruluş tarihleri aşağıdaki gibidir:

Jimnastik 1868-1908, Atletizm 1870, Spor Bayramları 1870, Yüzme – Kürek 1873, Güreş 1887, Bisiklet 1898, Ayak Topu 1899-1904, Futbol 1904, Boks 1904, İsveç Usulü Jimnastik 1908, Tenis 1910, Vaterpolo 1910, Patinaj 1910-1915, Patenli Hokey 1911, Keşşaflık (İzcilik) 1912, Ekskürsyonlar ve Kamp 1912, Karada Hokey 1914, Beyzbol (Baseball) 1925, Masa Tenisi (Ping-Pong) 1925, Hendbol (Hand Ball) 1926, Kroke (Croquet) 1926, Bedmenton (Badminton) 1926, Voleybol 1927, Basketbol 1929, Yavrukurt Teşkilatı 1930, Eskrim 1931, Havacılık 1931, Planör İnşaası ve uçuşları 1931-1933, Atlı Spor 1931.

Bunlardan başka lisenin ekseriya Fransızca Hocaları ile birlikte yapılan Dağcılık, Kayak, Motosiklet, Otomobil Sporları gibi etkinlikler de aynı tarihlerde başlamıştır. Bu kadar çok çeşitli spor branşı halen hiçbir mektebimizde mevcut olmadığı gibi bu sporların başlayış tarihleri de hiçbir kuruma nasip olmamıştır. Bu tarihi gerçeği Ali Sami Yen “Sporsuz Galatasaray, Galatasaraysız Spor akla gelmez” sözleriyle belirtmiştir.

Resim: Ali Sami Yen

Galatasaray’ın futbol tarihi 1899 yılına kadar geri gitmektedir. Lisede Beden Eğitimi Öğretmeni olan Faik Üstünidman öğrencileri ile futbol oynamaya başlamıştı ancak o günlerde tramvaya üç kişi beraber binmek veya vapurda birkaç kişi yan yana oturmak dahi soruşturma konusu olmaktaydı.

İstanbul’un çayırlarında futbol maçı yapmak daha büyük riskleri göze almak anlamına gelmekteydi. Nitekim Kadıköy’de Papazın Çayırında yapılan bir maç sırasında Galatasaraylı futbolcular yakalanarak gözaltına alınmıştı. Sporculardan Ahmet Robenson İngiliz sanılarak serbest bırakılmış ve daha sonra onun gayretleri ile sporcular hürriyetlerine kavuşmuşlardı.

(Kaleci ve Kaptanlık yapan Ahmet Robenson 1914 yılındaki Yönetim Kurulu kararı ile Kürek Şubesi Kaptanlığını da üstlenmişti). Savaşlar sırasında kulübümüz birçok şehit vermiştir. Bunlardan biri olan ve kulübe 1909’da üye olan Hasnun Galip de Çanakkale’de 21 Haziran 1915’te şehit olmuştur. Galip Paşanın oğlu olan Hasnun Galip’in adı kulübümüzün Beyoğlu’nda 1925 yılında kiraladığı ve 1938 yılında satın aldığı binanın bulunduğu sokağa verilmiştir.

Resim: Hasnun Galip Sokak GS Binası

Galatasaray Spor Kulübü 1905 yılında mektebin 889 numaralı öğrencisi Ali Sami Yen ve arkadaşları tarafından kurulmuş olup o devirdeki yönetmeliklere göre yazılmış olan ilk tutanakta Galatasaray Terbiye-i Bedeniye Kulübü ıhsaiyet Defteri’nin (Sayım-İstatistik Defteri) 181 ve 182. sayfalarında kurucu 13 üyeyi şöyle sıralanmıştır:

1-Ali Sami Yen

2-Asım Sonumut

3-Emin Bülend Serdaroğlu

4-Celal İbrahim

5-B. Nikolof

6-Milo Bakiş

7-Pol Bakiş

8-Bekir Sıtkı Bircan

9-Tahsin Nahit

10-Reşat Şirvanizade

11-Hüseyin Hüsnü

12-Refik Cevdet Kalpakçıoğlu

13-Abidin Daver

1905’te Osmanlı İmparatorluğu’nda bir dernekler yasası bulunmadığından, Galatasaray Spor Kulübü yasal olarak tescil edilme olanağını bulamamıştır. 1912 yılında Cemiyetler Kanunu çıkarıldıktan sonra, kulüp yasal bir kimlik kazandı. Yetkili makamlara kulüplerin tüzükleriyle birlikte, kurucu üyelerin ad ve adreslerinin de bildirilmesi zorunlu tutulduğundan, istifa eden ya da eğitimlerini tamamlayarak ülkelerine dönen üyeler ilk listeden çıkarılmış ve 1 Eylül 1913’te kurucu liste yeniden düzenlenmiştir. Kurucu üyelerin yeni sıralaması şöyle gerçekleşmiştir:

1-Ali Sami Yen

2-Asım Sonumut

3-Emin Bülend Serdaroğlu

4-Celal İbrahim

5-Bekir Sıtkı Bircan

6-Reşat Şirvanizade

7-Refik Cevdet Kalpakçıoğlu

8-Abidin Daver.

Tüzüğümüzün 5. maddesinde Galatasaray Spor Kulübü’nün kurucuları aşağıdaki liste halinde yayınlanmıştır:

KURUCULAR

MADDE 5: Kulüp, Ali Sami Yen ve aşağıda isimleri yazılı arkadaşları tarafından kurulmuştur: (İntisap Tarihi)

1) Ali Sami Yen 01.10.1321 (1905)

2) Asım Tevfik Sonumut 01.10.1321 (1905)

3) Emin Bülent 01.10.1321 (1905)

4) Celal İbrahim 01.10.1321 (1905)

5) Bekir Sıtkı Bircan 01.10.1321 (1905)

6) Reşat Şirvanzade 01.09.1322 (1906)

7) Refik Cevdet Kalpakçıoğlu 01.09.1322 (1906)

8) Abidin Daver 01.09.1322 (1906)

9) Ahmet Robenson 01.09.1322 (1906)

10) Ahmet Adnan Pirioğlu 1323 (1907)

11) Neş’et 01.10.1324 (1908)

12) Ruşen Eşref Ünaydın 01.10.1324 (1908)

13) Yusuf Celal 01.10.1324 (1908)

14) Hasnun Galip 01.10.1324 (1908)

15) Hüseyin Zihni Eden 01.09.1325 (1909)

16) Mehmet Rıza Kara 01.09.1325 (1909)

Boris Nikolof (*) 01.10.1321 (1905)

Milo Bakiç (*) 01.10.1321 (1905)

Paul Bakiç (*) 01.10.1321 (1905)

Tahsin Nihat (*) 01.10.1321 (1905)

Hüseyin Hüsnü (*) 01.10.1321 (1905)

(*) Bu kişilere Kulübün tescil tarihi olan 14 Ağustos 1913 öncesi üyelikten ayrılmaları nedeniyle kurucu numarası verilmemiştir.

İlk resmi tüzük çalışması 1910-1911 senesinde  Ali Sami Yen ‘ in Fransa’dan getirterek bizzat

tercüme edip uygulamaya koyduğu ilk Nizamname ile yapılmıştır.

Meşrutiyetin ilanı ve Cemiyetler Kanununun 3 Ağustos 1325 (1909) senesinde kabulü ile ilk tescili Beşiktaş Kulübü yaptırmış ve bunu takiben de 14 Ağustos 1913 tarihinde Galatasaray bu tescilin yapılması için müracaat etmiştir.

Kulüp 14 Ağustos 1913 tarihinde görevde olan; Reis; Ali Sami Yen (1 Numaralı üye), 2. Reis; Mehmet Rıza Kara (16 Numaralı üye), Katip; Refik Cevdet Kalpakçıoğlu (7 Numaralı üye) tarafından Beyoğlu Mutasarrıflığına (Kaymakamlık) yapılan müracaat ile resmi olarak tescil ettirilmiştir.

Bütün araştırmalara rağmen o gün tevdi edilmiş olan nizamname bulunamamıştır.

Resmi kayıtlara göre Galatasaray Spor Kulübünün ilk Nizamnamesi 1925 yılında yapılmıştır.

16 Mayıs 1919 tarihinde Kulübün ilk kongresi yapılmıştır

O güne kadar tayinle yapılan İdare heyeti reis ve azaları bu kere Galatasaray Lisesi Konferans

salonunda 60 azanın iştiraki ile toplanmışlar ve kuruluşundan beri Reis olarak bulunan Ali

Sami bey bütün ısrarlara rağmen vazife kabul etmemiş, Başkanlığı Refik Cevdet Kalpakçıoğlu

devir almış ve 1922 yılına kadar devam etmiştir.

 

Resim: İlk GS Amblemi

1923 yılında Galatasaray Amblemi doğdu. 1924 yılında RE RE RE, RA RA RA,

GALATASARAY GALATASARAY CİM BOM BOM tezahüratı başladı.

 

5 Eylül 1925 tarihinde yapılan Kongrede Galatasaray Kulübünün 55 maddeden oluşan Birinci Nizamnamesi kabul edildi.

 

Resim: 1. Nizamnamenin kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/galatasaray-spor-kulubu-1-umumi-nizamname/

 

Bundan beş yıl sonra 15 Haziran 1930 Cuma günü toplanan Fevkalade Kongre’de kulübümüzün 48 maddeden oluşan ikinci Nizamnamesi kabul edildi.

 

Resim: 2. Nizamnamenin kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/galatasaray-spor-kulubu-2-umumi-nizamname/

 

İki yıl sonra 19 Mart 1932 tarihinde yapılan Kongrede 46 maddeden oluşan üçüncü Nizamname yürürlüğe girdi.

Resim: 3. Nizamnamenin 1934 yılında basılan nüshasının kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/7737/

 

28 Mart 1936 Pazar günü yapılan kongrede 68 maddeden oluşan dördüncü Umumi Nizamname kabul edildi.

Resim: 4. Nizamnamenin kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/7739/

 

29 Ocak 1938 Cumartesi günü yapılan Yüksek Murakabe Heyeti toplantısında İdare Heyetince hazırlanmış olan 68 maddelik beşinci Nizamname bazı değişikliklerle kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Resim: 5. Nizamnamenin kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/7741/

 

11 Haziran 1949 tarihinde 101 maddeden oluşan 6. Nizamname kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Resim: 6. Nizamnamenin 1953 yılında basılan nüshasının kapağı

https://celalgursoy.com/2015/12/19/7744/

 

18 Eylül 1954 tarihinde yapılan kongrede hazırlanmış, 95 madde ve 5 muvakkat maddeden oluşan 7. Nizamname tasarısı görüşüldü ve kabul edilerek yürürlüğe girdi.

 

Resim: Önde soldan: Ercüment Işıl –  Malik Kevkep – Muslih Peykoğlu – Suat Ziya Kant,

arkada soldan: Mazhar Galip Yeter – Arif Gezer – Alaettin Şahinbaş – Besalet Barım – Fethi Kayalı – Hasan Kerem  – Lütfü Abay

https://celalgursoy.com/2015/12/19/7746/

 

5 Mayıs 1973 Pazar günü yapılan Olağanüstü Tüzük Genel Kurulunda 71 Madde ve 3 Geçici Maddeden oluşan 8. Tüzük kabul edildi.

Resim: 8. Tüzük

https://celalgursoy.com/2015/12/19/galatasaray-spor-kulubu-8-ana-tuzugu/

 

24 Mayıs 1980 tarihli Olağanüstü Genel Kurulda 9. Tüzük kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Resim: 75. Yıl münasebeti ile kulüpte verilen kokteylde eski başkanlarımız. Soldan: Ali Uras – Mustafa Pekin – Suphi Batur – Selahattin Beyazıt – Ulvi Yenal

https://celalgursoy.com/2015/12/19/galatasaray-spor-kulubu-9-tuzuk-calismalari/

 

2007 yılında Mükerrem Taşçıoğlu başkanlığında bir komisyon kuruldu ve yeni tüzük çalışmaları başladı. 2010 seçim yılında başkan adaylarının talepleri doğrultusunda beş kişilik bir redaksiyon komitesinin 4.5 aylık bir çalışmasıyla son tüzük çalışmasından sonra geçen otuz yıl içinde yeniden düzenlenen Medeni Kanun, Dernekler Kanunu ve Yönetmeliklere uyum sağlayarak yeniden şekillendirildi.

 

Resim: 2010 Tüzük Toplantısı

 

Ardından üyelerin önerileri de dikkate alınarak son şeklini alan yeni tüzük 29 Mayıs 2010 Cumartesi günü Prof. Dr. Duygun Yarsuvat Başkanlığında düzenlenen toplantıda basına kapalı olarak başladı. Toplantıya başlarken 7670 üyeden 812’si hazır bulunmuştu. Olağanüstü Genel Kurul Toplantısında 6. Maddede yaşanan tartışmalar sonunda salondaki yeterlilik sayısının altına düşülünce toplantı 26 Haziran 2010 tarihine ertelendi. Bu toplantıda da yapılan düzenlemeler ve revizyonlar sonrasında Prof. Dr. Mehmet Helvacı başkanlığında 14 üyeden oluşan redaksiyon komitesi gerçekleştirdiği on iki oturum sonucunda son hali verilen 167 maddeden oluşan 10. Tüzük 16 Ekim 2010 Cumartesi günü Lütfü Kırdar Kongre ve Sergi Sarayında üçüncü kez ve gene basına kapalı olarak gerçekleştirilen Genel Kurulda oy çokluğu ile kabul edildi.

 

Divan Kurulunun 18 Aralık 2013 tarihli Olağan Toplantısında alınan karar uyarınca teşkil edilen Tüzük Tadil Komisyonu 19 Mart 2015 tarihine kadar 31 toplantı gerçekleştirmiş ve çalışmalarını tamamlayarak taslağı kulüp üyelerinin görüşüne sunmuştur. Tüzük Tadil Komisyonunda Başkan Prof. Dr. Mehmet Helvacı, Taner Aşkın, Ahmet Şenkal, Mustafa Cengiz, Metin Öztürk, Arkın Obdan, Ural Aküzüm, Aslı Makaracı ve Nazlı Zeynep Ateş görev aldılar.

 

 

Resim: 18 Aralık 2013 tarihli Divan Toplantısında Yönetim Kurulu ve Divan Kurulu

 

11. Tüzük Taslak Metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

http://galatasaraydivankurulu.com/2015/07/07/tuzuk-tadil-komisyonu-taslak-metni-19-03-2015/

 

Celal Gürsoy

19.12.2015

 

 

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

: