Celal Gürsoy

Olimpiyatların Kurumsal Simgeleri:

Olimpiyat Bayrağı

 

Resim: Olimpiyat Bayrağı

Olimpik hareketin ideallerinin temsili için semboller kullanılır. En çok bilinen Olimpiyat Sembolü, iç içe geçmiş farklı renklerdeki halkalardır. Bu Olimpiyat Bayrağıdır. Beş iç içe halka 5 kıtayı (Avustralya, Asya, Afrika, Avrupa, Amerika) temsil eder. Halkalar mavi, sarı, siyah, yeşil ve kırmızı renklerdedir. Seçilen bu renklerden en az biri her ülkenin bayrağında bulunmaktadır. Dolayısıyla halkalardaki renkler sanıldığı gibi herhangi bir kıtayı temsil etmemektedir, ülkeleri temsil etmektedir. Kıtaları temsil eden halkalardır. 5 kıtadan ülkelerin katıldığı ilk Olimpiyat 1912 Yaz Olimpiyatları’dır. Bu bayrak 1913 tarihinde yapılan toplantıda Baron Pierre de Coubertin’in teklifi ile genel kurula sunulmuş, ittifakla kabul edilmiş ve 1916’daki Olimpiyatlarda kullanılması kararlaştırılmıştır. Ancak 1916 Olimpiyatları I. Dünya Savaşı nedeniyle iptal edilince, bayrak ilk olarak 1920 Yaz Olimpiyatları‘nda kullanılmıştır.

Olimpiyat Yemini

Olimpiyat Oyunlarının açılış töreninde katılan tüm sporcular bir olimpiyat yemini ederler. Bu yemini organizasyonu yapan ülkenin ünlü bir sporcusu tüm sporcular adına söyler. Bu yemin şöyledir: “Olimpiyat Oyunlarında ülkemin şerefi ve sporun zaferi için kurallara uyarak dürüst yarışacağımıza ve gerçek sportmenlik ruhu içinde mücadele edeceğimize ant içeriz.” Yemin ilk olarak olimpiyat bayrağı gibi 1920 Anvers Oyunlarında yer aldı ve Belçika’lı sporcu Victor Boin okudu. (Victor Boin hakkındaki ilginç bilgiyi 1920 Olimpiyatında bulacaksınız).

Olimpiyat Meşalesi

Olimpiyat Meşalesi Yunanistan’ın Olimpos Dağında güneş ışığından dev mercekler vasıtasıyla tutuşturulur. Meşale, oyunların yapılacağı ülkeye kadar elden ele geçtiği ülkelerin atletleri tarafından taşınır ve Olimpiyatın yapılacağı stadyumdaki dev meşale bu ateş ile tutuşturulur. Açılış töreninde yakılan meşale, kapanış törenine kadar sönmez. Olimpiyat meşalesi 1936 Berlin Olimpiyatında Modern Olimpiyat tarihine girmiştir.

Olimpiyat Madalyası

Olimpiyat Oyunlarında birinciliği kazanan sporculara Altın, ikinciliği kazanan sporculara Gümüş ve üçüncülüğü kazanan sporculara Bronz Madalya verilmektedir. Altın ve Gümüş olan Madalyalar kaplamadır. 60 milimetre çapında ve üç milimetre kalınlığındaki bu madalyaların bir yüzünde 1928 yılından beri İtalyan sanatçı Gossoioli tarafından çizilen, elinde zafer çelengi tutan Zafer Tanrıçası Nike’nin bir kabartması yer alır. Arka yüzünde ise Olimpiyatı düzenleyen ülkenin amblemi bulunur

2012 yılında yapılan son yapılan Olimpiyatlara göre; Yaz Olimpiyatları programında 26 federasyona bağlı 36 spor branşında 302 kategoride yarışma vardır. Kış olimpiyatlarında 7 federasyona bağlı 15 spor branşında 80 kategoride yarışma bulunmaktadır. Bu sayılar her Olimpiyatta değişmektedir. Olimpiyat Oyunları’ndaki tüm sporlar Dünyada yaygın olan sporlardır. Olimpiyatlarda yer alabilmek için bir sporun en az 25 ülkede oynanıyor olması gerekmektedir.

Olimpiyatların sloganı üç kelimelik Latince ifadedir: Citius, Altius, Fortius. “Daha Hhızlı, Daha Yüksek, Daha Güçlü” anlamına gelen bu ifade, sporcunun birinci olmayı değil, elinden gelenin en iyisini yapmasını hedefler. Sloganın bir diğer anlamı da şudur: “En önemlisi kazanmak değil, katılmaktır”. Slogan, Pierre de Coubertin‘in önerisiyle 1894’te Uluslararası Olimpiyat Komitesi‘nin kuruluşuyla beraber kabul edilmiştir.

Olimpiyat maskotu, ev sahibi ülkenin kültürel değerlerini yansıtır ve genellikle bir hayvan ya da insan figürüdür. Olimpiyat Maskotu ilk olarak 1968 Yaz Olimpiyatları‘nda kullanıldı.

Resim: 1980 Olimpiyatı Maskotu

Olimpik maskotlar arasında en ünlüsü 1980 Moskova Olimpiyatları‘nda kullanılan Misha‘dır.

Resim: 2012 Olimpiyatı Maskotları

2012 Londra Olimpiyatında ki Maskotlardan “Wenlock” 1850 yılında ilk Olimpiyat denemesinin yapıldığı Much Wenlock bölgesini, “Mandeville” de 1948 yılında Buckinghamshire’daki ilk Tekerlekli Sandalye Dünya Şampiyonasının yapıldığı bölgeyi temsil etmekteydi. Modern Olimpiyatın başladığı yer olan Wenlock hakkındaki bilgileri “Başlarken” bölümünde bulacaksınız.

Olimpiyat Oyunları’nın yaz sporlarını içeren Yaz Olimpiyatları, 1896‘dan beri Dünya Savaşları istisnaları hariç her dört yılda bir yapılmıştır. Kış Oyunları ise 1924‘te yapılmaya başlanmıştır ve 1994‘ten beri Yaz Oyunlarının yapıldığı yıllardan iki sene sonra yapılmaktadır.

 

Olimpiyatların Tanıtımındaki Yan Ürünler: PULLAR

Olimpiyatlar spor dünyasının dört yılda bir buluştuğu, medya aracılığı ile tüm dünyanın ilgi ile izlediği belki de medya dünyasının iki hafta süreyle en çok reyting alan organizasyondur. Bu organizasyonun doğal olarak yan ürünleri de piyasaya çıkmakta ve eskidikçe değerleri artmaktadır. Bunlardan biri de pullardır.

Araştırmalarım sonunda bir olimpiyat için basılan en eski pul olarak 1948 Londra Olimpiyatı için Monaco’da basılmış bir örneğe ulaştım.

Aşağıda resimleri olan pulların birkaçı da uluslar arası kürek yarışları için basılmış. İlk beş pulun orijinali bende mevcuttur. Diğerleri sadece resim olarak topladım.

Bendeki Orijinal Kürek Pulları:

1972 Münih Olimpiyatında İki Tek Dümencisiz yarışında Altın Madalya kazanan Doğu Alman ekibi Siegfried Brietzke ve Wolfgang Mager için Doğu Alman posta idaresi tarafından bastırılmış.

Kadınlar Tek Çifte 1968 Avrupa Şampiyonu Doğu Alman Anita Kuhlke için baılmış bir Doğu Alman pulu. Anita, 1966’dan 1972’ye kadar bütün ulusal yarışlarda birinci olmuş Avrupa Şampiyonalarında (dördü altın) yedi madalya kazanmıştır.

Pul Biglin Brothers için Amerikada basılmış. Biglin Brothers, (John-James-Barney) 1800’lü yılların ikinci yarısında Amerika iç savaşının hemen ardından ve 1900’lerin başlarında Amerikada efsane olmuş kürekçilerdi. John ve Barney’in ressam Thomas Eakins tarafından yapılmış resimleri çok ünlüdür ve pul bu resimlerden birini göstermektedir.

1984 Los Angeles Olimpiyatları Kürek Yarışları anısına basılmış bir Çekoslovak pulu.

Pul, Romanya’da basılmış 1984 Los Angeles Olimpiyatı Tek Çifte yarışı temalı bir pul.

 

Resmini Toparladığım Kürek Pulları:

  1948

 1953

 1962

 1964 Tokyo Japon Pulu

 1964 Tokyo Çekoslovakya Pulu

 1964 Tokyo San Marino Pulu

 1976 Montreal

 1980 Los Angeles

 1986 İngiliz Ülkeler Topluluğu Olimpiyatı

 1988 Seul

 1988

 1996 Atlanta

 1997 Dünya Kürek Şampiyonası

 2004 Dünya Kürek Şampiyonası

 2012 Londra

 2012 Londra

 

 

 

Olimpiyatlarda Madalya Sıralaması

1896 yılından beri yapılmakta olan Modern Yaz Olimpiyatları 27 kez gerçekleştirildi. 1. Dünya Savaşı yüzünden 1916 yapılamadı, aynı şekilde 2. Dünya Savaşı yüzünden de 1940 ve 1944 oyunları yapılamadı. Buna karşılık resmi olmayan 1906 Ara Olimpiyatı yapıldı. 27 Yaz Olimpiyatı sonunda toplam 4503 Madalya dağıtıldı. Amerika toplam 929 Madalya ile en ön sırada yer aldı. Almanya (Doğu ve Batı beraber) 400, Rusya 395, İngiltere 207, Fransa 191, İtalya 190, diğer ülkeler toplam 2191 Madalyayı paylaştılar.

 

Kürek Sporu

Kürek sporu denince medyatik başarısı yüzünden akla gelen ilk ülke İngiltere olur. 17. yüzyılın sonunda Thames nehrinde taşımacılık hizmeti veren kürekçiler arasında yapılan ilk yarışlara ev sahipliği yapan, 1715’den beri süregelen “Doggett’s Coat and Badge” gibi tarihin en eski klasiklerine ev sahipliği yapan Londra üç kez Olimpik kürek yarışlarına sahne olmuştur.

Oxford ve Cambridge üniversiteleri arasında 1829 yılından beri gerçekleştirilen ve dünya çapında milyonlar tarafından izlenen “The Boat Race”, 1984’ten 2000’e üst üste beş Olimpiyat’ta Altın Madalya kazanmayı başaran Sir Steve Redgrave, dört Olimpiyat Altını ve 10 Dünya Şampiyonluğu kazanmış (Redgrave gibi şövalyelikle onurlandırılmış) Sir Matthew Pinsent veya 2004’te Dört Çiftede kazandığı Gümüş Madalyadan sonra 2008’de Pist Bisikleti şampiyonluğu ekleyen Rebecca Romero gibi isimler bu sporun Ada ile özdeşleşmesini sağlamıştır.

Küreğin Olimpik geçmişi ise eskilere dayanıyor. Kendisinin de kürek çekmişliği bulunan, hatta IOC’yi kurarken 14 Haziran 1839’dan beri yapılan ünlü Henley Regatta’sının organizatörlerini örnek alan Baron Pierre de Coubertin, Oyunlar’a küreği de eklemeyi ihmal etmemiştir.

Pierre de Coubertin kürek sporu hakkında şöyle konuşmuştu:

“Kürek sporunda başka hiç bir sporda olmayan özellikler vardır. Kürek sporu enerji, inisiyatif, güç, sağlık gerektir ve gençlere ihtiyaç duydukları maddi ve manevi nitelikleri verir. Kürek, genç insanların favori sporu olmalıdır.”

Kürek sporunun Olimpik tarihine baktığımızda ülkenin en eski üniversitelerarası spor organizasyonu olan ve tarihi 1843’e dayanan Harvard-Yale yarışı gibi bir geleneğin sahibi olan ABD, madalya sıralamasında ikinci durumda bulunuyor. Birleşik Devletlerin 87 Madalyasından 13’ü tek rakiplerinin Kanada olduğu 1904 Oyunları’ndan kalma ve 1960’dan beri sadece 4 madalyaları var. Britanya ise toplamda 63 madalyayla üçüncü sırada. En fazla kürek Altınına sahip ülke olan Almanya (Doğu Almanya ile birlikte) 96 Madalyaya sahip. Doğu Almanya’nın toplam 48 Madalyasının 14’ü, boykotla sarsılan 1980 Moskova Olimpiyatı’nda geldi. Almanya’da kürek 1836’da Der Hamburger und Germania Ruder Club’ün kuruluşu ile başladı. Alman Kürek Federasyonu 34 kürek kulübünün katılımı ile 1883 yılında kuruldu.

Kronolojik sırayı dikkatle takip edersek 1892 yılında spor dünyasında önemli bir adım atıldığını görürüz. Fransa, Belçika, İtalya ve İsviçre tarafından Uluslar Arası Kürek Dernekleri Federasyonu (Federation İnternationale Des Societes D’Aviron) “FISA” oluşturuldu. Böylece tarihte ilk olarak 1892 yılında (Olimpiyatlardan önce) uluslararası bir spor federasyonu kuruldu.

Türkiye ve IOC

1912’de de IOC’un kabul etmiş olduğu ilk 16 komiteden biri olan TMOK (Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi), ilk olarak 1908’deki II.Meşrutiyet Hareketi’nin ardından Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyeti adıyla kurulur ve Modern Olimpiyatların düzenleyicisi olan ve Selim Sırrı Tarcan ile daha önceden tanışan Baron de Coubertin‘e bildirilir.

İlk olimpiyat komitesinin başkanlığına Servet-i Fünun gazetesinin sahibi eski sporculardan Ahmet İhsan Tokgöz getirilir. Selim Sırrı Tarcan Genel Sekreterlik görevini üstlenir. Üyelikleri ise Hasib, Asaf ve Cevat Rüştü Beyler yaparlar.

1924 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye Milli Olimpiyat Cemiyeti kamu yararlı bir kuruluş olarak kabul edilmiştir.

Kitapta her Olimpiyat senesinde TMOK Başkanı ve Kürek Federasyonu Başkanı belirtilmiştir.

 

Olimpiyatlarda Kürek Yarışlarında En Başarılı Ekipler

Olimpiyatlarda Kürek yarışlarında en çok altın kazanan ekipler sıralamasında Beyaz Rusya Kadın Tek Çiftede 15 kez, Danimarka Erkekler Hafif Kilo Dört Tek Dümencisiz teknesinde 13 kez, Yeni Zelanda Erkekler İki Tek Dümencisiz teknesinde 12 kez ve Almanya Erkekler Sekiz Tek ekibi ile 12 kez Altın Madalya aldılar.

Olimpiyatlarda Ülke Kürek Madalya Sıralaması

1900 yılından beri yapılan Yaz Olimpiyatlarında Kürek branşında 240 Altın, 240 Gümüş, 243 Bronz, toplam 723 Madalya dağıtıldı.

Ülkelerin Madalya sıralaması aşağıdaki gibi oldu: (“Altın Madalya” öncelikli olarak)

Sıra	Ülke	Altın	Gümüş	Bronz	Toplam
1	Doğu Almanya	33	7	8	48
2	Amerika	32	31	24	87
3	İngiltere	28	22	13	63
4	Almanya	21	13	14	48
5	Romanya	19	10	8	37
6	Sovyetler Birliği	12	20	10	42
7	İtalya	10	14	12	36
8	Avustralya	10	13	14	37
9	Kanada	9	16	15	40
10	Yeni Zelanda	9	2	10	21
11	Danimarka	7	4	11	22
12	Fransa	6	14	12	32
13	İsviçre	6	8	9	23
14	Hollanda	5	11	11	27
15	Batı Almanya	4	4	6	14
16	Almanya Birleşik	4	4	1	9
17	Norveç	3	6	5	14
18	Bulgaristan	3	4	7	14
19	Polonya	3	3	10	16
20	Finlandiya	3	1	3	7
21	Çekoslovakya	2	2	7	11
22	Beyaz Rusya	2	1	4	7
23	Çin	1	4	2	7
24	Çek Cumh.	1	3	0	4
25	Slovenya	1	1	3	5
	Yugoslavya	1	1	3	5
27	Arjantin	1	1	2	4
28	Ukrayna	1	1	1	3
29	Rusya	1	0	3	4
30	Güney Afrika	1	0	1	2
31	Karma Takım	1	0	0	1
32	Belçika	0	6	2	8
33	Avusturya	0	3	2	5
34	Hırvatistan	0	2	1	3
35	Estonya	0	2	0	2
	İsveç	0	2	0	2
37	Uruguay	0	1	3	4
38	Macaristan	0	1	2	3
	Yunanistan	0	1	2	3
40	İspanya	0	1	0	1
41	Birleşik Sovyet	0	0	1	1
	Litvanya	0	0	1	1
Toplam=		240	240	243	723

 

Olimpiyatlardaki Başarılı Kürekçilerin Madalya Sıralaması

2012 Olimpiyatlarının sonunda 1900 yılından beri Olimpiyatlarda yer alan kürek sporunda en çok Madalya alan sporcular sıralaması aşağıdaki gibi oldu:

1.Elisabeta Lipa – Romanya, 1984-88-92-96-2000-2004, 5 Altın, 2 Gümüş, 1 Bronz toplam 8 Madalya, ilk ve son madalya arasında 20 yıl var.

2.Steve Redgrave – İngiltere, 1984-88-92-96-2000, 5 Altın, 1 Bronz toplam 6 Madalya, arka arkaya 5 Olimpiyatta kazanılmış 6 Madalya.

3.Georgeta Damian – Romanya, 2000-2004-2008, 5 Altın, 1 Bronz, toplam 6 Madalya, üç Olimpiyatta 6 Madalya.

4.Doina Ignat – Romanya, 1992-1996-2000-2004-2008, 4 Altın, 1 Gümüş, 1 Bronz, toplam 6 Madalya, 5 Olimpiyat.

5.Kathrin Boron – Almanya, 1992-1996-2000-2004-2008, 4 Altın, 1 Bronz, toplam 5 Madalya, dört Olimpiyatta arka arkaya Altın.

6.Viorica Susanu – Romanya, 1996-2000-2004-2008, 4 Altın, 1 Bronz, toplam 5 Madalya.

7.Matthew Pinsent – İngiltere, 1992-1996-2000-2004, 4 Altın.

8.Jack Beresford – İngiltere, 1920-24-28-32-36. 3 Altın, 2 Gümüş. Arka arkaya 5 Madalya kazanan ilk kürekçi, altıncı Madalyasına 2. Dünya Savaşı engel oldu.

9.Constanta Burcica – Romanya, 1992-96-2000-2004-2008, 3 Altın, 1 Gümüş, 1 Bronz, toplam 5 Madalya, Hafif Kilo İki Çiftede üç Altın.

10.Elena Georgescu – Romanya, 1992-96-2000-2004-2008, 3 Altın, 1 Gümüş, 1 bronz, toplam 5 Madalya, Kadın Sekiz tek ekibinin dümencisi.

11.Drew Ginn – Avustralya, 1996-2004-2008-2012, 3 Altın, 1 Gümüş, “Oarsome Foursme” Dört Tekinin kürekçisi.

12.Eskild Ebbesen – Danimarka, 1996-2000-2004-2008-2012, 3 Altın, 2 Bronz, bütün Madalyalarını Hafif Kilo Dört Tek Dümencisizde kazandı.

13.Marnie McBean – Kanada, 1992-96, 3 Altın, 1 Bronz, Kathleen Heddle’nin partneri.

14.Kathleen Heddle – Kanada, 1992-96, 3 Altın, 1 Bronz, Marnie McBean’in partneri.

15.James Tomkins – Avustralya, 1992-96-2000-2004, 3 Altın, 1 Bronz, Avustralya’nın en çok Olimpik Madalya kazanmış olan kürekçisi.

16.John B. Kelly Sr. – Amerika, 1920-24, 3 Altın, 3 Olimpik Altın kazanan ilk kürekçi. Grace Kelly’nin babası.

17.Paul Costello – Amerika, 1920-24-28, 3 Altın, aynı teknede (İki Çifte) 3 Altın kazanan ilk kürekçi. John B. Kelly Sr.’ün kuzeni.

18.Vyacheslav Ivanov – Rusya, 1956-60-64, 3 Altın, tüm Madalyalarını Tek Çiftede kazandı.

19.Siegfried Brietzke – Doğu Alman, 3 Altın, 1972-76-80, 3 Olimpik Altın Madalyalı ilk Alman.

20.Pertti Karppinen – Finlandiya, 1976-80-84, 3 Altın, tüm Madalyalarını Tek Çiftede kazandı.

21.Agostino Abbagnale – İtalya, 1988-96-2000, kardeşleri Carmine ve Giuseppe de ikişer Olimpik Altın kazandı.

22.Liliana Gafencu – Romanya, 1996-2000-2004, 3 Altın, tüm Madalyalarını Romen Kadın Sekiz tekinde kazandı.

Top male and female (total medals)

rank	Athlete	Country	Sport	Total Medals
1	Michael Phelps	USA	Swimming	22
2	Larisa Latynina	Soviet Union	Gymnastics	18
3	Nikolai Andrianov	Soviet Union	Gymnastics	15
=4	Boris Shakhlin	Soviet Union	Gymnastics	13
=4	Edoardo Mangiarotti	Italy	Fencing	13
=4	Takashi Ono	Japan	Gymnastics	13
=7	Paavo Nurmi	Finland	Athletics	12
=7	Birgit Fischer	Germany	Canoeing	12
=7	Sawao Kato	Japan	Gymnastics	12
=7	Jenny Thompson	USA	Swimming	12
=7	Dara Torres	USA	Swimming	12
=7	Alexei Nemov	Russia	Gymnastics	12
=7	Natalie Coughlin	USA	Swimming	12

top 10 males (total medals)

rank	Athlete	Country	Sport	Total Medals
1	Michael Phelps	United States	Swimming	22
2	Nikolai Andrianov	Soviet Union	Gymnastics	15
=3	Boris Shakhlin	Soviet Union	Gymnastics	13
=3	Edoardo Mangiarotti	Italy	Fencing	13
=3	Takashi Ono	Japan	Gymnastics	13
=6	Paavo Nurmi	Finland	Athletics	12
=6	Sawao Kato	Japan	Gymnastics	12
=6	Alexei Nemov	Russia	Gymnastics	12
=9	Mark Spitz	USA	Swimming	11
=9	Matt Biondi	USA	Swimming	11
=9	Viktor Chukarin	Soviet Union	Gymnastics	11
=9	Carl Osburn	USA	Shooting	11
=9	Ryan Lochte	USA	Swimming	11

top 10 females (total medals)

rank	Athlete	Country	Sport	Total Medals
1	Larisa Latynina	Soviet Union	Gymnastics	18
=2	Birgit Fischer	Germany	Canoeing	12
=2	Jenny Thompson	USA	Swimming	12
=2	Dara Torres	USA	Swimming	12
=2	Natalie Coughlin	USA	Swimming	12
6	Věra Čáslavská	Czechoslovakia	Gymnastics	11
=7	Ágnes Keleti	Hungary	Gymnastics	10
=7	Polina Astakhova	Soviet Union	Gymnastics	10
=7	Franziska van Almsick	Germany	Swimming	10
=10	Valentina Vezzali	Italy	Fencing	9
=10	Nadia Comăneci	Romania	Gymnastics	9
=10	Ludmilla Tourischeva	Soviet Union	Gymnastics	9
=10	Leisel Jones	Australia	Swimming	9
=10	Anky van Grunsven	Netherlands	Equestrian	9