Celal Gürsoy

1904 St. Louis Olimpiyatı

1900 Olimpiyatı sonrasında ilginin az olması endişelere yol açmış ve bir sonraki organizasyonun Amerika veya İngiltere’de olması düşünülmüştü. Pierre de Coubertin 1904 için organizasyon konusunda kontakları olduğu Chicago şehrini seçmişti. Ancak o yıl Amerika için çok önemli bir olayın 100. yıldönümü olacaktı. Amerika topraklarının (dörtte biri kadar) 2 milyon kilometrekarelik büyük bir bölgesinin XVII. Yüzyıldan beri sahibi olan Fransa, bu uçsuz bucaksız araziyi XIX. Yüzyılın başında (1803 yılında) Amerika’ya 15 milyon dolara satmıştı. Bu mutlu olayın kutlanması şerefi de St.Louis kentine verilmişti. Başkan Theodore Roosevelt’e konunun önemi anlatıldı ve Roosevelt, de Coubertin’den oyunların Chicago’dan St.Louis’e alınması konusunda ricada bulundu. Amerikan Cumhurbaşkanı’nın ricası 22 Aralık 1902 günü IOC’de yapılan oylamada, beş çekimser oya karşılık çoğunlukla kabul edildi.

Resim: 1904 Olimpiyat Oyunları Posteri

1904 Olimpiyatına 12 ülkeden 6 kadın, 645 erkek, toplam 651 sporcu katıldı. Katılan ülkeler ve sporcu sayısı aşağıdaki gibi oldu:

Avrupa Kıtası 42 (Almanya 17, Fransa 1, Yunanistan 15, Avusturya 1, İsviçre 1, Macaristan 4, İngiltere 3), Amerika Kıtası 600 (Kanada 54, Amerika 543, Küba 3), Afrika 8 (Güney Afrika), Avustralya 2.

1904 Olimpiyatında 16 spor dalında 94 müsabaka yapıldı.

Coubertin’in problemleri henüz bitmemişti. 1900 için “kötü”, 1904 için “yetersiz”  denirken St. Louis için “berbat” yorumları yapıldı. O dönemde oyunlar tamamen amatör sporcuların kendi olanakları ile yarışması fikri üzerine kurulduğu için katılımcıların büyük çoğunluğu ABD ve Kanada’dandı.

Resim: Louisiana Fuar Merkezi

St. Louis’in uzaklığı nedeni ile oyunlara az sayıda ülke katıldı ve 625 sporcudan 533’ü Amerikan takımı adına yarıştılar. Olayı abartan Amerikalı organizatörler sporla ilgisi olmayan branşları da programa koydular ve 280 Madalyanın 235’i de Amerikalılar tarafından kazanıldı. Coubertin haklı olarak St.Louis’e gitmedi.

St.Louis Olimpiyatı, bir bakıma ülkeler ve bireysel sporcular arasında değil, sanki Amerika’nın en büyük iki rakip spor kulübü arasında geçti. Basının da desteklediği bu çekişme sonunda New York Athletic Club küçük bir farkla Chicago Athletic Association’ı geçti.

Spor tesisleri bakımından St.Louis şehri elinden geleni yaptı ama yüzücülerin kent yakınındaki bir göl ortasına konan bir saldan yarışa başlamaları protestolara sebep oldu.

Resim: Yüzme yarışlarının başlatıldığı sal. (Foto: nl.wikipedia/Voyager)

Amerikalılar, Afrika’dan yerlileri getirerek ancak 68 yıl sonra Olimpiyat programına konacak okçuluğu dünyaya tanıtmış oldular.

St. Louis 1904 Yaz Olimpiyat Oyunlarında gerçekleşen spor karşılaşmaları aşağıdaki branşlarda oldu:

Atletizm, Boks, Dalma, Eskrim, Futbol, Golf, Güreş, Halat Çekme, Halter, Jimnastik, Kriket, Kürek, Okçuluk, Tenis ve Yüzme.

St.Louis Oyunları’nda bazı mesafeler metrik sisteme göre, bazıları da İngiliz ölçüm birimlerine göre programda yer aldı.

440 yarda (402 metre) üzerinden koşulan engelli yarışında, daha önce atletizmde iki birincilik almış olan Harry Hillmann, üçüncü Altın Madalyasını kazanırken, ardından üçüncü gelen George Poage da, Olimpiyatlar tarihinde Amerika adına Madalya kazanan ilk zenci sporcu oldu.

Başka bir Amerikalı Fred Lorz ise Maraton yarışının bir bölümünü arabaya binerek geçtiği için diskalifiye oldu.

Maraton yarışı çok engebeli bir parkurda yapıldı, 32 derece sıcakta koşulan yarışı 36 atletten sadece 14’ü bitirebildi.

Birinci olan Thomas Hicks parkuru ancak üç buçuk saate bitirirken çıplak ayakla koşan Güney Afrikalı Len Tau’yu bir köpek kovalamaya başlayınca parkuru uzatmak zorunda kalarak ancak dokuzuncu oldu.

Henüz doping yapmak yasak değildi. Zaman içinde ilaçların etkisinin çok artması ile birlikte olayın sporculuk ruhuna aykırı olduğu ve ileri derecede sağlık problemleri yaratması gözlemlenerek yasaklanması kararlaştırıldı.

Maratonu kazanan Amerikalı Thomas Hickss’e antrenörü tarafından yarış sırasında güçlendirici ilaçlar verildiği biliniyordu.

Bir rivayet de gene maraton yarışı ile ilgili olarak anlatılmaktadır: Küba’lı atlet Carvajal, yarışın yapılacağa yere parasızlıktan koşarak gitmiş ve açlıktan koşuyu rahatsızlıkla ve gündelik kıyafetleri ile yarışıp 4.olmuş.

Resim: George Eyser

Alman asıllı Amerikalı jimnastikçi George Eyser bir kazada tren altında kalarak sol bacağını kaybetmişti. George, 1904 St. Louis Olimpiyatında bir günde üç Altın, iki Gümüş ve bir Bronz, toplam altı madalya kazandı. Altın Madalya kazandığı Beygir Atlama branşında atlama tahtası kullanmamıştı.

Resim: 1904 Olimpiyat Madalyası

Madalya sıralamasında ABD (78 Altın, 81 Gümüş, 76 Bronz) 235 toplam Madalya ile farklı olarak birinci sırada yer alırken onu Almanya (4 Altın, 5 Gümüş, 7 Bronz) 16 ve Küba (4 Altın, 2 Gümüş, 3 Bronz) 9 Madalya ile takip ettiler. Kanada (4-1-1) 6, Macaristan (2-1-1) 4,  Karma takımlar (1-1-1) 3, İngiltere (1-1-0) 2, Yunanistan (1-0-1) 2, İsviçre (1-0-1) 2, Avusturya (0-0-1) 1 Madalya kazandı.

Türkiye 1904 Olimpiyatına katılmadı.

1904 St.Louis Olimpiyatında Kürek

Kürek branşında beş tekne sınıfında yarışlar yapıldı. ABD dışında yarışlara sadece Kanada Sekiz Tek teknesiyle katıldı.

10 Eylül 1904 tarihinde yapılan Tek Çifte, İki Çifte, İki Tek Dümencisiz, Dört Tek Dümencisiz ve Sekiz Tek sınıflarındaki yarışlar katılımı arttırmak amacıyla Amerika Şampiyonası ile beraber düzenlendi. Yarış parkuru 1.5 mil, 2414 metre uzunluğunda idi ve sadece Dört Tek ve Sekiz Tek ekipleri parkuru düz gidip finişe varıyorlardı, diğer tekneler parkurun ortasında dönüp geriye gelerek başladıkları yerde finiş yapıyorlardı.

Tek Çifte yarışına 4 tekne katıldı,

 Resim: Frank Greer

Frank Greer (ABD) 10.08.5 ile rakibine iki tekne fark atarak kazandı. James Juvenal (ABD) ikinci, Constance Titus (ABD) üçüncü oldu. O yılın Amerika Şampiyonu James Eyck ile 550 Yard’lık (2112 m) Henley yarışının birincisi Louis Scholes kayıt yapmalarına rağmen starta gelmediler.

Yarışta ikinci olan James Juvenal 1900 Paris Olimpiyatında Altın Madalya kazanan Sekiz Tek ekibindeydi.

Dave Duffield (ABD) dördüncü oldu.

İki Çifte yarışına üç tekne katıldı, Atalanta Boat Club-New York sporcuları John Mulcahy, William Varley 10.03.2 ile yarışı kazandılar. İki tekne boyu geriden gelen Ravenswood Boat Club, Long Island kürekçileri John Hoben, Jamie McLoughlin ikinci olurken Indipendent Rowing Club, New Orleans kürekçileri John Wells, Joseph Ravanack üçüncü oldular.

İki Çiftede birinci olan ekip John Mulcahy ve William Varley aynı gün İki Tek Dümencisizde Gümüş Madalya kazandı.

İki Tek Dümencisiz teknesinde birincilik 10.57.0 ile Seawanhaka Boat Club-Brooklyn’den Robert Farnan, Joseph Ryan dört tekne boyu farkla birinci olurken, Atalanta Boat Club-New York’tan İki Çifte yarışını kazanan ikili John Mulcahy, William Varley ikinci ve Western Rowing Club-St. Louis’ten John Joachim, John Joseph Buerger üçüncü oldular.

Dört Tek Dümencisiz yarışında sadece üç tekne yarıştı. Century Boat Club-St. Louis takımından Arthur Stockhoff, August Erker, George Dietz, Albert Nasse ekibi 9.05.8 ile iki tekne boyu farkla birinci gelirken Mound City Rowing Club-St. Louis takımından Frederick Suerig, Martin Fromanack, Charles Aman, Michael Begley ikinci, Western Rowing Club-St. Louis takımından Gustav Voerg, John Freitag, Louis Helm, Frank Dummerth üçüncü oldular.

Sekiz Tek yarışı bu olimpiyattaki tek uluslar arası katılımlı yarış oldu ve Kanada ekibi yarışlara renk kattı. ABD ekibi Vesper Boat Club-Philadelphia takımından Frederick Cresser, Michael Gleason, Frank Schell, James Flanagan, Charles Armstrong, Harry Lott, Joseph Dempsey, John Exley, Dümenci: Louis Abell ekibi üç tekne boyu farkla birinci gelirken Kanada Argonaut Rowing Club-Toronto takımından Arthur Bailey, William Rice, George Reiffenstein, Phil Boyd, George Strange, William Wadsworth, Donald MacKenzie, Joseph Wright, Dümenci: Thomas Loudon ile ikinci oldular.

Birinci olan Amerikan ekibinin hamlası John Exley ve dümenci Louis Abel dört yıl önce Paris’te birinci olan Sekiz Tek ekibindeydi.

İkinci olan Kanada ekibinin hamlası Joseph Walter Harris Wright, dört sene sonra Londra’da aynı teknede Bronz kazanacak ve sekiz sene sonra 1912 Olimpiyatında Kanada Sekiz Tek ekibinin koçu olacaktı. Oğlu Joseph Wright Jr. 1928 Olimpiyatında İki Çiftede Gümüş Madalya kazanacaktı.

1904 Olimpiyatında iki ülkeden 44 kürekçinin (9 Kanada, 35 Amerika) beş kategorideki yarışları sonunda Amerika 5 Altın, 4 Gümüş, 4 Bronz, toplam 13 Madalya alırken Kanada Sekiz Tek ekibiyle 1 Gümüş Madalya kazandı.

St. Louis Olimpiyatından sonra oyunların 1908 yılında Roma’da yapılması kararlaştırılmıştı ancak 1906 yılında Vezüv yanardağı patlayınca Roma finansal gücünü kaybetti ve organizasyon Londra’ya verildi. Bu arada Olimpiyatların sürekli olarak kendi ülkelerinde yapılmasını isteyen Yunanistan IOC’den 10. Yıl Kutlaması gerekçesiyle bir izin alarak 1906 yılında Olimpiyat Oyunları düzenledi ancak Olimpiyat Komitesi Madalyaları geçersiz saydı ve dört yıllık periyoda 1908 Londra ile devam edildi.