Celal Gürsoy

1964 Tokyo Olimpiyatı

18. Olimpiyat Oyunları Japonya-Tokyo şehri tarafından 10 / 24 Ekim 1964 tarihlerinde organize edildi. Tokyo Olimpiyat Stadyumunda İmparator Hirohito tarafından açılışı yapılan oyunlara 93 ülkeden 678 kadın, 4473 erkek, toplam 5151 sporcu katıldı. Tokyo’da 19 spor branşında 163 müsabaka yapıldı.

Sporcu yeminini 1952’den beri Olimpiyatların en başarılı sporcularından biri olan Japon Takashi Ono okudu. Ono, beş Altın, Dört Gümüş ve dört Bronz Madalyalı bir Jimnastikçi idi. Eşi Kiyoko Ono da Tokyo Olimpiyatında yer alan bir Jimnastikçi idi.

Resim: Olimpiyat Meşalesi de 6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya atom bombasının atıldığı gün doğan Japon sporcu Yoshinori Sakai tarafından stada getirildi. (Foto:wikipedia/Nesnad)

 

Resim: 1964 Olimpiyat logosu ve Olimpiyat Stadı (Foto:wikipedia/Waka77)

1964 Olimpiyatı için Detroit, Viyana, Brüksel şehirleri de aday olmuştu ancak ilk kez bir Asya Ülkesi Olimpiyatı düzenleme şansını yakaladı.

Olimpiyat tarihinde ilk kez Syncom3 Sateliti sayesinde kıtalar arası televizyon yayını gerçekleşti.

Amerikalı yüzücü Don Schollander dört Altın Madalya kazandı, Sovyet kadın Jimnastikçi Larissa Latynina Madalya koleksiyonuna altı tane daha ekledi. Toplam üç Olimpiyatta 18 Madalya sahibi olan Larissa en başarılı Olimpik Sporcular listesinde en ön sıraya yerleşti. Bu liderliği 2012 yılında Amerikalı yüzücü Michael Phelps’e kadar devam edecekti.

Avustralyalı yüzücü Dawn Fraser 100m serbestte üçüncü kez arka arkaya Altın kazandı. Aynı şekilde Sovyet kürekçi Ivanov da Tek Çiftede üçüncü Altınını aldı.

Abebe Bikila Olimpiyatlarda iki kez üst üste maratonu kazanan ilk atlet oldu.

Amerikalı geleceğin ağır kilo boks şampiyonu Joseph William “Smokin Joe” Frazier 20 yaşında ilk ve tek Olimpiyat Altınını kazandı.

Judo branşı doğduğu ülke olan Japonya’da Olimpiyata ilk olarak dahil edildi.

Sırıkla atlamada ilk kez fiberglas sırıklar kullanıldı, atletizm parkurlarının tebeşir tozuyla çizilmesi de bu Olimpiyatla birlikte tarihe mal oldu.

Almanya son defa Doğu Batı olarak beraber katıldı. Bundan sonra Alman sporcular 1992 yılına kadar ayrı bayrak altında yarıştılar.

Amerika yüzme takımı on Altın Madalyanın yedisini aldı.

Amerikalı uzun mesafe koşucusu Billy Mills 10.000m yarışını sürpriz bir şekilde kazandı. Bu Amerika tarihinde Olimpiyatta kazanılmış tek 10.000m birinciliği oldu.

Libya bir sporcu (Maraton) ile açılış merasimine katıldı ancak yarışa katılmadı.

Tokyo Olimpiyatında gösteri sporu olarak Baseball ve Budoka (Asya Dövüş Sporu) yapıldı.

1960 Roma Olimpiyatında Danimarkalı bisikletçi Knud Enemark’ın doping kullandığı ve yarış sırasında kalp krizi geçirerek ölmesi sonunda yapılan hazırlıklar sonucunda Tokyo’da ilk doping kontrolları yapılmaya başlandı.

Türkiye 1964 Tokyo Olimpiyatına Atletizm’de 4, Güreş’te 15, Halter’de 1, Yelken’de 3, toplam dört branşta 23 sporcu ile katıldı. Açılış seremonisinde bayrağımızı (110m Engelli Atletimiz) Çetin Şahiner taşıdı.

 

Resim: 1964 Tokyo Olimpiyat Madalyası

1964 Tokyo Olimpiyatında katılan 93 ülkenin 41’i Madalya kazandı. Amerika 36 Altın, 26 Gümüş, 28 Bronz, toplam 90 Madalya ile en ön sırada yar alırken Sovyetler Birliği (30-31-35) 96 Madalya ile ikinci, Japonya (16-5-8) 29 Madalya ile üçüncü sırada yer aldı. Almanya (10-22-18) 50, İtalya (10-10-7) 27, Macaristan (10-7-5) 22, Polonya (7-6-10) 23, Avustralya (6-2-10) 18, Çekoslovakya (5-6-3) 14, İngiltere (4-12-2) 18 Madalya aldı.

Türkiye bu Olimpiyatta hepsi güreşte olmak üzere 2 Altın (Kazım Ayvaz Grekoromen 70 kg, İsmail Ogan Serbest 78 kg), 3 Gümüş (Hüseyin Akbaş Serbest 57 kg, Hasan Güngör Serbest 87 kg, Ahmet Ayık Serbest 97 kg), 1 Bronz (Hamit Kaplan Serbest +97 kg), toplam 6 Madalya ile 16. sırada yer aldı.

Türkiye Kürek branşında Tokyo Olimpiyatına katılmadı. TMOK Başkanı Burhan Felek, Federasyon Başkanı Eftal Nogan idi.

Türkiye Şampiyonalarını 1961’de Anadolu Hisarı, 1962-1963-1964’te Fenerbahçe kazandı.

Türk Kürek Milli Takımı 1963 Napoli Akdeniz Oyunlarına katıldı.

1964 yılında İstanbul’da Türkiye – İsrail kürek yarışları yapıldı.

 

1964 Tokyo Olimpiyatında Kürek

Kürek branşında yedi tekne sınıfında yarışlar yapıldı. Tokyo Olimpiyatında kürek yarışlarına 27 ülkeden 370 sporcu katıldı.

Tek Çifte yarışına 13 ülke katıldı:

Resim: Tek Çifte yarışında Madalya kazananlar: soldan: Kottman-Ivanov-Hill (Foto: RRK 08 Online)

Sovyetler Birliği Vjatscheslav Ivanov 8.22.51 ile birinci,

Almanya Achim Hill 8.26.24 ile ikinci,

İsviçre Gottfried Kottmann 8.29.68 ile üçüncü,

Arjantin Alberto Demiddi 8.31.51 ile dördüncü,

Yeni Zelanda Murray Watkinson 8.35.57 ile beşinci,

Amerika Donald Spero 8.37.53 ile altıncı oldu.

 Resim: Alman M1x

Sovyet Ivanov bu yarışla birlikte arka arkaya üçüncü Olimpiyat Altınını kazandı. Doğu Alman Hill ikinci ve son Olimpiyat Gümüşünü kazanırken Bronz madalyalı Zürih şehri polislerinden İsviçreli Gottfried Kottmann, yarıştan üç hafta sonra geçirdiği bir kazada hayatını kaybetti. Kottman aynı zamanda (Bobsled) kar kızağı yarışcısıydı ve 1960’da Cortina’da bu branşta Dünya Şampiyonu olmuştu.

Yarışta dördüncü olan Arjantinli Demiddi, 1962-1973 yılları arasında Tek Çiftede on iki kez Arjantin şampiyonu oldu. Aynı teknede 1969-1971 Avrupa Şampiyonu, 1970 Dünya Şampiyonu oldu. 1964 ve 1966 yıllarında Henley Regatta iki kez ikinciliği elde etti. Demiddi 1974 yılına kadar Olimpiyat Altını hariç her madalyayı kazandı.

Altıncı olan Amerikalı Donald Spero, 1966’da Tek Çiftede Dünya Şampiyonu oldu.

İlk altı tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

7.Hollanda, 8.Kanada, 9.Avustralya, 10.Meksika, 11.Japonya, 12.Çekoslovakya, sıralama dışı: Polonya.

İki Çifte Yarışına 13 ülke katıldı:

Sovyetler Birliği Oleg Tjurin, Boris Dubrowski 7.10.66 ile birinci,

Amerika Seymour Cromwell, James Storm 7.13.16 ile ikinci,

Çekoslovakya Vladimir Andrs, Pavel Hofman 7.14.23 ile üçüncü oldu.

Sovyet İki Çifte teknesinde yıllardır süren Tjukalow-Berkutow efsanesi bu Oimpiyatları kazanan 75 kiloluk hafif kilo ekibi Tjurin-Dubrowski ile son buldu ancak internasyonal parkurlarda çok uzun sürmedi. İsviçreden yetişen efsane Bürgin-Studach ikilisi ileriki yıllarda adından çok bahsettirecekti. Sovyet ikili 1962 Luzern Dünya Şampiyonasında ikinci olmuş,  Avrupa Şampiyonalarında 1963’te Bronz, 1964’te Altın, 1965’te Gümüş Madalya kazanmıştı.

Amerikalı ikili Seymour Cromwell, James Storm 1966 Bled Dünya Şampiyonasında İki Çiftede Gümüş Madalya kazandılar.

Üçüncü Çek kürekçi Pavel Hofman, 1960 Olimpiyatında çeyrek finalde elenen Dört Tek Dümencili ekibindeydi.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.İsviçre, 5.Almanya,6.Fransa, 7.İngiltere, 8.Hollanda, 9.Belçika, 10.Japonya, 11.Meksika, 12.Arjantin, 13.Avustralya.

 

İki Tek Dümencisiz yarışına 14 ülke katıldı:

Kanada George Hungerford, Roger Jackson 7.32.94 ile birinci,

Hollanda Steven Blaisse, Ernst Veenemans 7.33.40 ile ikinci,

Almanya Michael Schwan, Wolfgang Hottenrott7.38.63 ile üçüncü oldu.

Resim: George Hungerford, Roger Jackson (Foto: olimpic.ca)

Kanadalı ekibin kürekçisi Roger Jackson bundan sonraki iki Olimpiyata da katıldı, 2009 yılında CBC tarafından Kanada’nın en önemli 25 sporcusundan biri seçildi. Jackson, 1968 Olimpiyatında Tek Çiftede 11. olmuştu. 1972 Olimpiyatında Dört Tek Dümencili ekibiyle 12. oldu.

Hollanda ekibi 1960 Olimpiyatında elemelerden çıkamamıştı.  İkili, Avrupa Şampiyonalarında aynı teknede 1961’de üçüncü, 1964’te birinci oldu.

Resim: Alman 2- ekibi (Foto: RRK 08 Online)

Alman ekibinde Michael Schwan aktif kürekçilikten sonra 30 yıl Rheinclubs Alemannia kürek kulübünün başkanlığını yaptı. Partneri Wolfgang Hottenrott 1968 yılında Mexiko Olimpiyatında Karl Adam’ın „Yılın Ekibi“ seçilen Sekiz Tekinde yer alarak Altın madalya kazanacaktı.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.İngiltere, 5.Danimarka, 6.Finlandiya, 7.İsviçre, 8.Polonya, 9.Avustralya, 10.Amerika, sıralama dışı: Uruguay, Japonya, Arjantin, Sovyetler Birliği.

 

İki Tek Dümencili yarışına 16 ülke katıldı:

Amerika Edward Ferry, Conn Findlay, Kent Mitchell 8.21.33 ile birinci,

Fransa Jacques Morel, Georges Morel, Jean-Claude Darouy 8.23.15 ile ikinci,

Hollanda Jan Just Bos, Herman Rouwe, Frederik Hartsuiker 8.23.42 ile üçüncü oldu.

 

Amerika birinci gelirken iki saniyede üç tekne madalyaları paylaştı. Ekibin 34 yaşındaki kürekçisi, üçüncü Olimpiyatına katılan Conn Findlay aynı teknede üçüncü madalyasını kazandı. (1956 Altın, 1960 Bronz). Findlay 12 yıl sonra 1976 Montreal Olimpiyatında yelken branşında Bronz kazanacaktı.

Fransız kürekçi Jacques Morel, 1960 Roma Olimpiyatında Dört Tekteki başarısını tekrarladı ve 2 saniye farkla Gümüş kazandı.

0.3 saniye ile üçüncü olan Hollanda ekibinden Jan Just Bos, 1960 Olimpiyatında aynı teknede elemelerde final şansını kaybetmişti. Ekip arkadaşı Herman Rouwe dört yıl sonra 1968 Mexiko Olimpiyatında Dört Tek Dümencili teknesinde 9. olacaktı.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.Sovyetler Birliği, 5.Çekoslovakya, 6.Polonya, 7.Almanya, 8.Avusturya, 9.Avustralya, 10.Romanya, 11.İsviçre, sıralama dışı: Yugoslavya, Japonya, Danimarka, Mısır, Arjantin.

 

Dört Tek Dümencisiz yarışına 14 ülke katıldı:

Danimarka John Orsted Hansen, Bjorn Haslov, Erik Petersen, Kurt Helmudt 6.29.30 ile birinci,

İngiltere John Russell, Henry Wardell-Yerburgh, William L. Barry, John James 7.00.47 ile ikinci,

Amerika Geoffrey Picard, Richard Lyon, Theodore Mittet, Ted Nash 7.01.37 ile üçüncü oldu.

Bu Olimpiyatta tekrar yaşanan iki saniye içinde üç madalya paylaşımı izlendi.

Danimarka ekibinden John Orsted Hansen, Bjorn Haslov, 1964 Amsterdam Avrupa Şampiyonasında aynı teknede Gümüş Madalya kazandı. Erik Petersen ve Kurt Helmudt, aynı teknede 1964 Avrupa Şampiyonu ve 1970 Dünya Şampiyonu oldu.

İngiliz John Russel 1960 Olimpiyatında repechage yarışında elenen Dümencili Dört Tek ekibindeydi. Ekibin diğer kürekçisi Hugh Wardell-Yerburgh 1968’de Henley Royal Regatta’da Diamond Challenge Sculls” kazandı ve iki yıl sonra vefat etti.

Aynı ekipten William L. Barry 1963 ile 1966 arasında dört yıl aralıksız Wingfield Sculls ödülünü kazandı. 2012 yılında Londra Olimpiyatında Bronz kazanan İngiliz Tek Çifteci Alan Campbell’in antrenörüydü.

Bronz madalyalı Amerika ekibinden Richard “Dick” Avery Lyon, 1972 Münih Olimpiyatında İki Tek dümencisiz teknesinde 9. oldu.

Ted Nash, 1960 Olimpiyatında aynı teknede Altın Madalya almıştı. Nash 11 Olimpiyatta sporcu ve koç olarak yer almıştı, Amerikan ordusunda test pilotu olarak görev almış, Yeşil Berelilere katılmıştı.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.Hollanda, 5.İtalya, 6.Almanya, 7.Sovyetler Birliği, 8.Avusturya, 9.Romanya, 10.Fransa, 11.Kanada, 12.Japonya, sıralama dışı: Avustralya, Arjantin.

 

Dört Tek Dümencili yarışına 16 ülke katıldı:

Resim: 4+ yarışı son metreleri (Foto: RRK 08 Online)

Almanya Peter Neusel, Bernhard Britting, Joachim Werner, Egbert Hirschfelder, Jürgen Oelke 7.00.44 ile birinci,

İtalya Renato Bosatta, Emilio Trivini, Giuseppe Galante, Franco De Pedrina, Giovanni Spinola 7.02.84 ile ikinci,

Hollanda Alex Mullink, Jan van de Graaff, Frederik van de Graaff, Robert van de Graaff, Marius, Klumperbeek 7.06.46 ile üçüncü oldu.

Bu yarışta favori gösterilen Avrupa Şampiyonu Sovyet ekibi final günü esen kuvvetli rüzgarla dengesizlik yaşadı ve beşinci oldu.

Resim: Alman 4+ ekibi (Foto: RRK 08 Online)

Altın Madalya kazanan ve tümü Berliner Ruder Club sporcuları olan Alman ekibinin kürekçisi Peter Neusel’in babası Walter Neusel ünlü bir boksördü ve Olimpiyattan bir hafta önce vefat etti. Ailenin ortak düşüncesi ile Peter babasının cenazesine katılmadı, kafile ile birlikte Tokyo’ya gitti ve yarışa girdi.

Peter Neusel ve Bernhard Britting, 1962 Dünya Şampiyonasında aynı teknede Altın Madalya kazanmıştı, Avrupa Şampiyonalarında 1961 Sekiz Tekte Gümüş, 1963 Dört Tek Dümencilide Altın, 1964’te aynı teknede Gümüş kazandı.

Joachim Werner, Avrupa Şampiyonalarında aynı teknede 1963’te Altın, 1964’te Gümüş Madalya kazandı.

Egbert Hirschfelder, Avrupa Şampiyonalarında aynı teknede 1963’te Altın, 1964’te Gümüş Madalya kazandı. Batı Almanya için 1968 Olimpiyatında Karl Adam‘ın Sekiz Tek ekibi ile birinci oldu.  Bu Sekiz Tek ekibi 1972 Münih Olimpiyatında açılış merasiminde Olimpiyat Bayrağını taşıdı ve Egbert, bayrağı göndere çeken isim oldu. Aynı Sekiz Tek ekibi 1967 Avrupa Şampiyonluğunu da kazanmıştı.

Dümenci Jürgen Oelke, 1962 Dünya Şampiyonu Dört Tek ekibindeydi ve Avrupa Şampiyonalarında 1 Altın, 2 Gümüş kazandı.

Bu ekibin antrenörü 1936 Berlin Olimpiyatında Dört Tek Dümencilide birinci olan ekibin hamla sırtı Walter Wolle idi. Walter Volle, beş Almanya Şampiyonluğu ve 1936 Olimpiyat Altın Madalyasından sonra 1938 Milano Avrupa Şampiyonasında Sekiz Tek birinciliğini kazandı, daha sonra Berliner Ruder-Club’te antrenörlüğe başladı. Yetiştirdiği ekipler on bir Almanya Şampiyonluğu, 1962 Luzern (ilk Dünya Şampiyonası yarışında) Dört Tek Dümencili birinciliği, 1963 Kopenhag’ta Avrupa Şampiyonluğu kazandı. Walter Volle 2002 yılında Berlin’de öldü.

İkinci İtalyan ekibinin kürekçisi Renato Bosatta, 1960 oyunlarında Dümencisiz Dört Tek’te Gümüş kazanmıştı ve dört sene sonra Mexico’da gene Dümencisiz Dört Tekte Bronz kazanacaktı. Avrupa Şampiyonalarında 1961’de Dümencisiz Dört tekte Altın, 1964’te Dümencili Dört Tekte Bronz kazandı.

Emilio Trivini, 1964 Avrupa Şampiyonasında aynı teknede Bronz Madalya kazandı.

Giuseppe Galante, 1960 Olimpiyatında Dört Tek Dümencisizde Gümüş kazanan ekipteydi, Avrupa Şampiyonalarında 1961’de Dümencisiz Dört tekte Altın, 1964’te Dümencili Dört Tekte Bronz kazandı.

Franco De Pedrina, ve dümenci Giovanni Spinola, aynı yıl, aynı teknede Amsterdam Avrupa Şampiyonasında Bronz Madalya kazandılar

Üçüncü Hollanda ekibinden Jan van de Graaff, 1966 Bled Dünya Şampiyonasında İki Tek Dümencilide Altın Madalya kazandı.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.Fransa, 5.Sovyetler Birliği, 6.Polonya, 7.Amerika, 8.Yeni Zelanda, 9.Norveç, 10.Avustralya, 11.Danimarka, sıralama dışı: Küba, Japonya, Mısır, Finlandiya, Çekoslovakya.

Sekiz Tek yarışına 14 ülke katıldı:

Amerika Joseph Amlong, Thomas Amlong, Harold Budd, Emory Clark, Stanley Cwiklinski, Hugh Foley, William Knecht, William Stowe, Robert Zimony 6.18.23 ile birinci,

Almanya Klaus Aeffke, Klaus Bittner, Karl-Heinrich von Groddeck, Hans-Jürgen Wallbrecht, Klaus Behrens, Jürgen Plagemann, Jürgen Schröder, Horst Meyer, Thomas Ahrens 6.23.29 ile ikinci,

Çekoslovakya Petr Cermak, Jiri Lundak, Jan Mrvik, Julius Tocek, Josef Ventus, Ludek Pojezny, Bohumil Janousek, Richard Novy, Miroslav Konicek 6.25.11 ile üçüncü oldu.

Birinci olan Amerikan ekibinin tecrübeli dümencisi Robert Zimonyi 1948 Londra Olimpiyatında Macar İki Tek Dümencili ekibinin dümencisi idi. 1952 Helsinki Olimpiyatına da Macar Milli Takımı ile dümenci olarak katılmıştı. 1956 yılında Sovyetler Birliği Macaristan’ı işgal edince Zimonyi Amerika’ya iltica etti.  1967 Pan American Oyunlarında da Dört Tek’te Altın Madalya kazandı.

Resim: Alman 8+ ekibi (Foto: RRK 08 Online)

İkinci olan, Karl Adam’ın antrene ettiği Alman Sekiz Tek ekibi 1962 yılında ilk defa düzenlenen Dünya Şampiyonasında Luzern’de de birinci oldu. Avrupa Şampiyonalarında 1963-1964-1965 yıllarında Altın Madalya kazandı.

Klaus Aeffke, 2009 yılında Ratzeburg Kürek Kulübünün 50 yıllık üyesi olarak ödüllendirildi.

Klaus Bittner, Karl-Heinrich von Groddeck, Hans-Jürgen Wallbrecht, 1959 yılında Avrupa Şampiyonu olan ve “Yılın Ekibi” seçilen Sekiz Tekin içindeydi. Hans-Jürgen Wallbrecht ve Klaus Behrens1966 Bled Dünya Şampiyonasında Şampiyon olan Sekiz Tekte de kürek çekti. Jürgen Plagemann 60 yıldır Lauenburg Kürek kulübü üyesidir ve kardeşi Hermann kulübün başkanıdır. Ekibin hamlacısı Horst Meyer ülkesinde birçok spor ödülü kazanmış önemli bir kürekçidir.

Üçüncü olan Çek ekibinin kürekçisi Josef Ventus, Ludek Pojezny, Bohumil Janousek ve dümenci Miroslav Konicek 1960 Roma Olimpiyatında da Sekiz Tekte üçüncü olmuştu.

Janousek, ilerleyen senelerde İngiltere’de kendi adını taşıyan yarış teknesi imalatı yapan bir firma kurmuştur.

İlk üç tekneden sonraki sıralama aşağıdaki gibi oldu:

4.Yugoslavya, 5.Sovyetler Birliği, 6.İtalya, 7.Fransa, 8.Avustralya, 9.Kanada, 10.Japonya, 11.Yeni Zelanda, 12.Güney Kore, sıralama dışı: Mısır, Küba.

 

1964 Tokyo Olimpiyatına 370 kürekçi ile katılan 27 ülkeden 11’i Madalya kazandı. Amerika 2 Altın, 1 Gümüş, 1 Bronz, toplam 4 Madalya ile en ön sırada yer alırken Sovyetler Birliği 2 Altın, Almanya 1 Altın, 2 Gümüş, 1 Bronz ile sıralamada yer aldı. Kanada ve Danimarka birer Altın, Hollanda 1 Gümüş, 2 Bronz Kazandı. Fransa, İngiltere ve İtalya birer Gümüş Madalya kazandılar. Çekoslovakya 2, İsviçre 1 Bronz aldı.