Celal Gürsoy

MODERN OLİMPİYAT TARİHİNDE TÜRKİYE’NİN YERİ

Baron de Coubertin’in ilk olimpiyat fikrini ortaya attığı 23 Haziran 1894’ten 44 yıl önce 1850 yılında İngiltere’de küçük bir kasabada “Wenlock Olympian Society” kurulmuş ve “Olimpizm” başlamıştı.

Resim: Wenlock Olympian Society amblemleri

Aynı yıllarda Robert Kolejde Amerikalı hocaların, Galatasaray Lisesinde de Fransız hocaların önderliğinde değişik spor dallarında faaliyetler yapılmaktaydı.

Robert Kolej bünyesinde 1864 yılında başlatılan atletizm yarışları ‘Field Day’ düzenlemesi ile Galatasaray Lisesinin (Mekteb-i Sultani) 1870 yılında Kağıthane’de düzenlediği İdman Bayramı ilk etkinlikler oldu.

1876 yılında Sultan II. Abdülhamit’in Meclis-i Mebusan’ı açmasından 3 yıl önce 1873 yılında Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi hocası eskrimci ve yüzücü Mösyö Moiroux gençlere yaz aylarında yüzme ve kürek dersleri vermişti.

 

Resim: İlk spor kulüplerinin amblemleri

İstanbul’da ilk olarak 1895 yılında İngilizler tarafından FC Wien futbol takımı kurulmuştur. Osmanlı İmparatorluğunda ilk spor kulübü İstanbul, Kurtuluş’ta 1896 yılında kurulmuş olan İraklis Jimnastik Kulübüdür. Onu 1899 yılında Kadıköy’de Türkler tarafından kurulan ve halifelerin dikkatini çekmemek için İngilizce Black Stockings FC adıyla faaliyet gösteren Siyah Çoraplılar kulübü takip etti. Kulüp kurucu ve sporcuları Papazın Çayırında ilk maçlarında padişaha karşı bir darbe örgütlenmesi suçlamasıyla tutuklanarak divan-ı harbe verildiler. Bu devirde değil spor yapmak, bir arada bulunmak bile suç teşkil ediyordu. Kulüp derhal kapatıldı ama 1902’de Kadıköy Futbol Kulübü adıyla tekrar açıldı ve devamı olarak 1907’de Fenerbahçe kuruldu.

Galatasaray Lisesinde birçok sporu öğrencilerine tanıtan M. Mouiraux’un yetiştirdiği Faik Üstünidman, mezun olduktan sonra Berlin Jimnastik Öğretmen okulunda eğitim gördü, döndüğünde Mekteb-i Sultani’de hoca olarak göreve başladı ve 45 sene aralıksız görevini sürdürdü. Üstünidman’ın 1899 yılında yayımlanan “Riyazat-ı Bedeniyye” tarihimizdeki ilk spor kitabıdır. Selim Sırrı Tarcan da Faik hocanın öğrencilerinden biri idi.

İlk Modern Olimpiyat 1896 yılında Atinada yapıldığında Osmanlı İmparatorluğunda II. Abdülhamid devri sürmekteydi.

1902 yılından beri Serencebeyde jimnastik yaparak başlayan, sonra padişahın ajanları tarafından tutuklanan ama futbol oynamadıkları için serbest bırakılan sporcular tarafından 1903 yılında Beşiktaş Jimnastik Kulübü kuruldu.

1905 yılında Galatasaray Lisesi öğrencisi Ali Sami Bey, arkadaşları ile birlikte “İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek” hedefi ile Galatasaray Kulübünü kurdu.

Türk spor tarihinde bu üç kulübün rekabeti ile milyonlarca taraftara ulaşıldı, birçok yeni kulüp kuruldu, hemen tüm spor dallarında dünya çapında çok değerli sporcular yetiştirildi.

 

CUMHURİYET ÖNCESİ OLİMPİYATLARA KATILIM

Osmanlı İmparatorluğu, 1896 yılında Atinada gerçekleştirilen ilk Modern Olimpiyat’a katılmadı. 1900 Paris ve 1904 St. Louis Olimpiyatlarına da katılmayan İmparatorluk ilk olarak IOC kayıtlarına geçmeyen 1906 Atina Ara Olimpiyatına İstanbul, İzmir ve Selanikten 1 Ermeni, 10 İngiliz, 18 Rum, 1 Musevi olmak üzere 30 sporcu ile katıldı. Atletizm, jimnastik eskrim, güreş ve futbol dallarında sporcular Osmanlı Devletini temsil ederken, (1896 yılında kurulmuş olan Kurtuluş Spor Kulübü, o günkü adıyla İraklis Jimnastik Kulübü sporcusu olan) Yorgo Aliprantis 10 metrelik ipe tırmanma yarışmasında, 11.4 saniyelik derecesiyle dünya rekoru kırarak birincilik kürsüsüne çıktı.

Resim: Yorgo ve Niko Alibrantis

Aliprantis’in bu rekoru, ipe tırmanma yarışının ertesi yıl olimpiyat sporu kategorisinden çıkartılmasından dolayı günümüzde de geçerliliğini korudu. Ayrıca aynı olimpiyatta (Kurtuluş Spor Kulübünün resmi web sitesindeki bilgiye göre) ağabeyi Niko Alibrantis de Pentatlon dalında 90 puan toplayarak kardeşi Yorgo’nun önünde birinci olmuştu.

 

 

Resim: Panathinaiko Stadyumu

Bu olimpiyat resmi kayıtlara geçmemiş ve kazanılan madalyalar listelere alınmamıştır.

1908 yılında Meşrutiyetin ilanı ile birlikte dernek kurma yasası çıktı ve Selim Sırrı Tarcan bugünkü Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi‘nin temellerini oluşturan Osmanlı Olimpiyat Cemiyeti kurulması için çalışmaya başladı. Bu derneğin kurulmasından sonra İmparatorluk, resmi olarak Olimpiyat Oyunlarında temsil edilme hakkını kazandı.

 

4. Olimpiyat 1908 yılında 23 ülkenin katılımı ile Londra’da yapıldı.

1908 Londra Olimpiyatına Baron de Coubertin’in özel daveti ile katılan Aleko Mulos, Osmanlı İmparatorluğu adına gayri resmi olarak yarıştı, madalya kazanamadı. Galatasaray Lisesi öğrencisi olan Aleko, Coubertin’in İstanbul ziyaretinde tercümanlığını yapmıştı.

Türkiye bu katılımdan sonra 2012 Londra Olimpiyatına kadar jimnastik dalında temsil edilmedi.

Londrada (1971 erkek, 37 kadın) toplam 2008 sporcunun katılımı ile 22 spor dalında 109 müsabaka yapıldı.

Resim: Ahmet İhsan Tokgöz

Yeni kurulan Olimpiyat Komitesi Başkanı (Servet-i Fünun Gazetesinin sahibi) Ahmet İhsan Tokgöz idi. Genel Sekreter Selim Sırrı Tarcan, üyeler: Hasib Asaf ve Cevat Rüştü beylerdi.

Resim: Selim Sırrı Tarcan

1909 yılında Berlinde yapılan IOC toplantısına Osmanlı İmparatorluğunu temsilen Selim Sırrı Tarcan katıldı.

1911 yılında IOC’nin Budapeşte toplantısında Osmanlı İmparatorluğu 13.  üye olarak Uluslararası Olimpiyat Komitesi üyeliğine kabul edildi.

 

5. Olimpiyat 1912 yılında 28 ülkenin katılımı ile Stockholm’de yapıldı.

Osmanlı İmparatorluğu resmi olarak ilk kez 1912 Stockholm Olimpiyatına katıldı. Kafile Başkanı Selim Sırrı Tarcan, sporcular Vahram Papazyan ve Mıgırdıç Mıgıryan idi.

Stockholmde (2359 erkek, 47 kadın) toplam 2406 sporcunun katılımı ile 14 spor dalında 102 müsabaka yapıldı.

Madalya kazanılmadı. Osmanlı Olimpiyat Cemiyeti Başkanı Ahmet İhsan Tokgöz idi.

 

6. Olimpiyat 1916 yılında 1. Dünya Harbi nedeniyle yapılamadı.
7. Olimpiyat 1920 yılında 29 ülkenin katılımı ile Anvers’te yapıldı.

Anvers’te (2561 erkek, 65 kadın) toplam 2626 sporcunun katılımı ile 22 spor dalında 156 müsabaka yapıldı.

Osmanlı İmparatorluğu, 1920 Anvers Olimpiyatına davet edilmedi.

Osmanlı Olimpiyat Cemiyeti Başkanı Ahmet İhsan Tokgöz idi.

31 Temmuz 1922 tarihinde Ali Sami Yen başkanlığında Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı kuruldu ve bu konuda ilk adım atılmış oldu. 1923 yılında Cumhuriyetin ilanının hemen ardından 2 Kasım 1923 Pazar günü Türkiye Milli Olimpiyat Cemiyeti Selim Sırrı Tarcan başkanlığında ilk toplantısını yaptı.

 

1924 yılının 16 Ocak günü, Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası spor alanında ilk kez Ay – Yıldızlı milli forma ile dünyanın en büyük spor şöleni olan Olimpiyat Oyunlarına katılmaları için (değeri sonradan anlaşılacak) çok önemli bir karar Bakanlar Kurulu (o zamanki adıyla İcra Vekilleri heyeti) tarafından alındı ve Gazi Mustafa Kemal’in onayı ile yürürlüğe kondu.

 

 

CUMHURİYET SONRASI OLİMPİYATLARA KATILIM

8. Olimpiyat 1924 yılında 44 ülkenin katılımı ile Pariste yapıldı.

 

Resim: Türk kafilesi açılış seremonisinde

Türkiye 4 Mayıs günü başlayan 1924 Paris Olimpiyatında 11 atlet, 3 bisiklet, 2 halter, 1 eskrim, 5 güreş ve 18 futbol olarak toplam 40 sporcu tarafından temsil edildi.

Pariste (2954 erkek, 135 kadın) toplam 3089 sporcunun katılımı ile 17 spor dalında 126 müsabaka yapıldı.

Ülkemiz bu olimpiyatta madalya kazanamadı.

TMOK Başkanı Selim Sırrı Tarcan idi.

Türkiye Milli Futbol Takımı olimpiyatlarda ilk kez yer aldı. Milli takım Çekoslovakya’ya 5-2 yenilerek elendi. Paris Olimpiyatında Türk Kafilesinin Başkanlığını Galatasaray Spor Kulübünün kurucusu Ali Sami Yen yapmıştı. Kafilemizde Başkan Yardımcılığı görevinde Burhan Felek vardı.

9. Olimpiyat 1928 yılında 46 ülkenin katılımı ile Amsterdamda yapıldı.

 

Resim: 1928 Mısır maçına çıkan milli futbol takımımız

1928 Amsterdam Olimpiyatına Türkiye’den 5 atlet, 4 bisikletçi, 1 halterci, 4 eskrim sporcusu, 6 güreşçi ve 20 kişiden oluşan bir futbol takımı, toplam 40 sporcu katıldı.

Amsterdamda (2606 erkek, 277 kadın) toplam 2883 sporcunun katılımı ile 14 spor dalında 109 müsabaka yapıldı.

Ülkemiz bu olimpiyatta madalya kazanamadı.  TMOK Başkanı Ali Sami Yen idi.

 

Türkiye 1932 Los Angeles Olimpiyatına katılmadı.

10. Olimpiyat olan Los Angeles’te 37 ülkeden (1206 erkek, 126 kadın) toplam 1332 sporcunun katılımı ile 14 spor dalında 117 müsabaka yapıldı.

TMOK Başkanı Kemalettin Sami Paşa idi.

 

11. Olimpiyat 1936 yılında 49 ülkenin katılımı ile Berlinde yapıldı.

Türkiye, 1936 Berlin Olimpiyatına Basketbol 9, Binicilik 4, Bisiklet 6, Eskrim 5 + 2 = 7, Futbol 19, Güreş 11, Yelken 3, toplam 59 sporcu ile katıldı. Bayrağımızı Greko Romen Güreşçimiz Nuri Boytorun taşıdı. Türk Olimpiyat Kafilesinde ilk kez iki kadın sporcu da yer aldı. Eskrim Sporcularımız Halet Çambel ve (Beşiktaş Jimnastik Kulübünün kurucularından, o tarihte Güreş Federasyonu Başkanı olan) Ahmet Fetgeri’nin kızı Suat Aşeni Fetgeri (Tarı), Türkiyeyi Olimpiyatlarda temsil eden ilk kadın sporcularımız oldular.

Berlinde (3633 erkek, 328 kadın) toplam 3961 sporcunun katılımı ile 19 spor dalında 129 müsabaka yapıldı.

Türkiye Berlinde 1 Altın, 1 Bronz Madalya kazanarak toplam iki Madalya ile 19. sırada yer aldı. Altın Madalyamızı Yaşar Erkan Greko Romen 61 kg’da kazanırken Ahmet Kireççi Serbest Stil 67 kg’da Bronz Madalya kazandı.

Resim: Yaşar Erkan

Bu madalyalar Türkiyenin olimpiyatlarda kazandığı ilk madalyalar oldu. TMOK Başkanı Halil Bayrak idi.

TMOK Başkanı Halil Bayrak idi.

 

(1940) 12. ve (1944) 13. Olimpiyatlar 2. Dünya Harbi nedeniyle gerçekleştirilemedi.

 

14. Olimpiyat 1948 yılında 59 ülkenin katılımı ile Londrada yapıldı.

Türkiye 1948 Londra Olimpiyatına 6 branşta (Atletizm 16+1, Binicilik 6, Bisiklet 4, Eskrim 5, Futbol 20, Güreş 16), 67 erkek, 1 kadın, toplam 68 sporcu ile katıldı.

Resim: Üner Teoman

Olimpiyat tarihimizde Atletizmde bayanlardaki ilk temsilcimiz Üner Teoman 100 metrede yarıştı.

Londrada (3714 erkek, 390 kadın) toplam 4104 sporcunun katılımı ile 17 spor dalında 136 müsabaka yapıldı.

Madalya sıralamasında Türkiye 6 Altın, 4 Gümüş, 2 Bronz, toplam 12 Madalya ile yedinci sırada yer aldı.

Türkiye’ye bu Olimpiyatta Altın Madalyaları Güreşte Nasuh Akar, Gazanfer Bilge, Celal Atik, Yaşar Doğu, Ahmet Kireççi, Mehmet Oktav kazandırdı. Gümüş Madalyalar hepsi Güreşte olmak üzere Halit Balamir, Adil Candemir, Kenan Olcay, Muhlis Tayfur tarafından kazanıldı. Güreşte Halil Kaya Bronz kazandı.

Resim: Ruhi Sarıalp

Türkiye açısından Güreş dışında ilk başarılı sonuç Ruhi Sarıalp’in Üç Adım Atlamada 15.025 metre ile Bronz Madalyayı almasıydı.

TMOK Başkanı Vildan Aşir Savaşır idi.

1936 Olimpiyatları’nda Bronz Madalya kazanan Ahmet Kireççi, 1948 Olimpiyatlarında da Altın Madalya kazanmış ve iki farklı olimpiyatta madalya kazanan ilk Türk sporcu olmuştur.

 

15. Olimpiyat 1952 yılında 69 ülkenin katılımı ile Helsinkide yapıldı.

Türkiye 1952 Helsinki Olimpiyatına Atletizm’de 15, Basketbol’da 11, Futbol’da 15, Güreş’te 15 olmak üzere toplam dört branşta 56 sporcu ile katıldı.

Helsinkide (4436 erkek, 519 kadın) toplam 4955 sporcunun katılımı ile 17 spor dalında 149 müsabaka yapıldı.

Ülkemize Serbest Güreşte Hasan Gemici (52 kg) ve Bayram Şit (62 kg) Altın, Adil Atan (87 kg) Bronz Madalya getirdi.

Türkiye 2 Altın ve 1 Bronz kazanarak 16. sırada yer aldı.

TMOK Başkanı Cemal Alpman idi.

 

16. Olimpiyat 1956 yılında 72 ülkenin katılımı ile Melbournda yapıldı.

Türkiye tümü güreş sporunda 13 sporcu ile katıldığı 1956 Melbourn Olimpiyatında 3 Altın, 2 Gümüş ve 2 Bronz, toplam 7 Madalya ile 12. sırada yer aldı.

Melbournda (2938 erkek, 376 kadın) toplam 3314 sporcunun katılımı ile 17 spor dalında 151 müsabaka yapıldı.

Resim: Hamit Kaplan

Melbourn’da güreşçilerimiz; Mithat Bayrak, Mustafa Dağıstanlı, Hamit Kaplan Altın Madalya alırken, Rıza Doğan, İbrahim Zengin Gümüş ve Dursun Ali Eğribaş ve Hüseyin Aktaş Bronz Madalya kazandılar. Açılış seremonisinde bayrağımızı 87 kg Serbest Güreşçimiz Hamit Kaplan taşıdı.

TMOK Başkanı Nizamettin Kırşan idi.

Bu Olimpiyatta ilk ve tek olarak yaşanan bir olay atçılık müsabakalarında yaşandı. Avustralya’ya atların girmesi karantina bürokrasisine takılınca Atçılık yarışları beş ay önce 10-17 Haziran 1956’da İsveç-Stockholm’de yapıldı. Türkiye 6 sporcu ile katıldı, madalya kazanılmadı.

 

17. Olimpiyat 1960 yılında 83 ülkenin katılımı ile Romada yapıldı.

Türkiye 1960 Roma Olimpiyatına Atletizm 13 erkek, 3 kadın, Binicilik 3, Futbol 18, Güreş 16, Yelken 1, Yüzme 2 olmak üzere altı branşta 56 sporcu ile geldi. Açılış seremonisinde bayrağımızı (Gülle Atma)  Nuri Turan taşıdı.

Romada (4727 erkek, 611 kadın) toplam 5338 sporcunun katılımı ile 17 spor dalında 150 müsabaka yapıldı.

Türkiye 7 Altın ve 2 Gümüş, toplam 9 Madalya ile altıncı sırada yer aldı. Ülkemize hepsi güreş branşında olmak üzere Altın Madalyaları Müzahir Sille (Grekoromen 57-62 kg), Mithat Bayrak (Grekoromen 67-73 kg), Tevfik Kış (Grekoromen 79-87 kg), Ahmet Bilek (Serbest 52 kg), Mustafa Dağıstanlı (Serbest 57-62 kg), Hasan Güngör (Serbest 73-79 kg), İsmet Atlı (Serbest 79-87 kg) kazandırdı. Gümüş Madalyaları da İsmail Ogan (Serbest 67-73 kg), Hamit Kaplan (Serbest +87 kg) kazandırdı.

TMOK Başkanı Hüsamettin Güreli idi.

1956’nın ardından 1960 Olimpiyatları’nda Altın Madalya kazanan Mithat Bayrak ve Mustafa Dağıstanlı iki Olimpiyatta Altın Madalya kazanan ilk Türk sporcularıdır.

 

18. Olimpiyat 1964 yılında 93 ülkenin katılımı ile Tokyoda yapıldı.

Türkiye 1964 Tokyo Olimpiyatına Atletizm 4, Güreş 15, Halter 1, Yelken 3, toplam dört branşta 23 sporcu ile katıldı. Açılış seremonisinde bayrağımızı (110m Engelli Atletimiz) Çetin Şahiner taşıdı.

Tokyoda (4473 erkek, 678 kadın) toplam 5151 sporcunun katılımı ile 19 spor dalında 163 müsabaka yapıldı.

Türkiye bu Olimpiyatta hepsi güreşte olmak üzere 2 Altın (Kazım Ayvaz Grekoromen 70 kg, İsmail Ogan Serbest 78 kg), 3 Gümüş (Hüseyin Akbaş Serbest 57 kg, Hasan Güngör Serbest 87 kg, Ahmet Ayık Serbest 97 kg), 1 Bronz (Hamit Kaplan Serbest +97 kg), toplam 6 Madalya ile 16. sırada yer aldı. TMOK Başkanı Burhan Felek idi.

1956’da Altın, 1960’da Gümüş, 1964’te Bronz Madalya kazanan Hamit Kaplan, üç farklı olimpiyatta madalya kazanan ilk, Altın, Gümüş ve Bronz Olimpiyat Madalyasına sahip tek Türk sporcudur

 

19. Olimpiyatı 1968 yılında 112 ülkenin katılımı ile Mexico City düzenledi.

 

Türkiye 1968 Mexico City Olimpiyatına Atıcılık 3, Atletizm 4, Boks 6, Güreş 16, toplam dört branşta 29 sporcu ile katıldı. İsmail Akçay maraton yarışında dördüncü oldu. Açılış seremonisinde bayrağımızı (97 kg Grekoromen Güreşçimiz) Gürbüz Lü taşıdı.

Mexicoda (4735 erkek, 781 kadın) toplam 5516 sporcunun katılımı ile 18 spor dalında 172 müsabaka yapıldı.

Türkiye 2 Altın (Mahmut Atalay Serbest Güreş 78 kg, Ahmet Ayık Serbest Güreş 97 kg) Madalya ile 21. sırada yer aldı.

TMOK Başkanı Burhan Felek idi.

 

20. Olimpiyatı 1972 yılında 121 ülkenin katılımı ile Münih düzenledi.

 

Türkiye Münih Olimpiyatına Atıcılık 4, Atletizm 4, Bisiklet 6, Boks 7, Eskrim 1’i kadın 4, Güreş 16, Halter 4, Yüzme 2 olmak üzere 8 branşta (1’i kadın) 47 sporcu ile katıldı. Açılış seremonisinde bayrağımızı (100 kg Serbest Güreşçimiz) Gıyasettin Yılmaz taşıdı.

Münihte (6075 erkek, 1095 kadın) toplam 7170 sporcunun katılımı ile 21 spor dalında 195 müsabaka yapıldı.

Türkiye 1972 Münih Olimpiyatında 1 Gümüş Madalya (Vehbi Akdağ Serbest Güreş 62 kg) kazanarak aynı sayıda Madalya kazanan diğer altı ülke ile birlikte 33. sırada yer aldı.

TMOK Başkanı Burhan Felek idi.

21. Olimpiyat 1976 yılında 92 ülkenin katılımı ile Montrealde yapıldı.

Türkiye Montreale Atletizm 3, Boks 3, Bisiklet 4, Halter 2, Judo 3, Atıcılık 3, Güreş 11,  Yüzme 1 (kadın), sekiz branşta (1’i kadın) 30 sporcu ile katıldı.  Madalya kazanılmadı.

Montrealde (4824 erkek, 1260 kadın) toplam 6084 sporcunun katılımı ile 21 spor dalında 198 müsabaka yapıldı.

TMOK Başkanı Burhan Felek idi.

 

Türkiye 1980 Moskova Olimpiyatını boykot eden ülkeler arasındaydı.

22. Olimpiyat olan Moskovada 80 ülkeden (4093 erkek, 1124 kadın) toplam 5217 sporcunun katılımı ile 21 spor dalında 203 müsabaka yapıldı.

TMOK Başkanı Burhan Felek idi.

 

23. Olimpiyatı 1984 yılında 140 ülkenin katılımı ile Los Angeles düzenledi.

Türkiye 1984 Los Angeles Olimpiyatına Atıcılık 4, Atletizm (1’i kadın) 5, Boks 6, Okçuluk (1’i kadın) 3, Judo 4, Halter 4, Güreş 16, Yüzme 4, Yelken 2, toplam 9 branşta (2’si kadın) 48 sporcu ile katıldı.

Los Angeleste (5230 erkek, 1567 kadın) toplam 6797 sporcunun katılımı ile 23 spor dalında 221 müsabaka yapıldı.

Türkiye 3 Bronz Madalya (Eyüp Can, Boks 51 kg, Turgut Aykaç, Boks 57 kg, Ayhan Taşkın, Serbest Güreş Süper Ağır) ile sıralamada Venezuela ile birlikte 40. oldu.

TMOK Başkanı Turgut Atakol idi.

Resim: Turgut Atakol

1987 yılında IOC’nin 92. Toplantısı Turgut Atakol ve Jerfi Fıratlının gayretleri, Cumhurbaşkanı Kenan Evrenin de desteği ile İstanbul’da gerçekleşti. IOC Başkanı Samaranch 9 Mayıs 1987’de Atatürk Kültür Merkezinde yapılan açılışta Kenan Evren’e Olimpik Altın Nişan’ını sundu. Böylece Olimpiyat tarihinde ilk kez bir Türk Olimpik Altın Nişanına sahip oldu.

 

24. Olimpiyatı 1988 yılında 159 ülkenin katılımı ile Seul düzenledi.

Türkiye 1988 Seul Olimpiyatına Atıcılık 1+1, Atletizm 3+1, Boks 4, Güreş 12, Halter 5, Judo 4, Okçuluk 3+3, Taekwondo 7+1, Yelken 2, Yüzme 2, toplamda 10 branşta 50 sporcu ile katıldı. Kafilede kadın sporcular olarak Zeynep Oka (Atıcılık), Semra Aksu (Atletizm), Elif Ekşi, Huriye Ekşi, Selda Ünsal (Okçuluk), Züleyha Tan (Taekwondo) 6 sporcu bulunmaktaydı.

Seulde (6197 erkek, 2194 kadın) toplam 8391 sporcunun katılımı ile 23 spor dalında 237 müsabaka yapıldı.

Türkiye bu olimpiyatta Naim Süleymanoğlu’nun Halter 60 kg’dakazandığı bir Altın ve Necmi Gençalp’in Güreş 82 kg’da kazandığı bir Gümüş, toplam iki madalya ile sıralamada 27. oldu.

Resim: Naim Süleymanoğlu

Naim Süleymanoğlu’nun kazandığı Altın Madalya, Türkiye’nin halter dalında ve güreş dışında bir sporda kazanılan ilk Altın Madalyadır. Süleymanoğlu bu madalyayı alırken 6 dünya, 9 olimpiyat rekoru kırmıştır.

TMOK başkanı Turgut Atakol’un 9 Nisan 1988 tarihinde vefatı üzerine 17 Eylül’de başlayan Seul Olimpiyatında TMOK başkanı olarak yeni başkan Jerfi Fıratlı katıldı.

1989 yılında başkanlığa Sinan Erdem seçildi. 1992 yılında dünyada ilk Olimpiyat Yasası çıkartıldı ve İstanbul 2000 oyunlarına adaylığını koydu.

 

25. Olimpiyat 1992 yılında Barselonada 169 ülkenin katılımı ile düzenlendi.

Türkiye 1992 Barselona Olimpiyatına Atıcılık 1, Atletizm 2, Boks 1, Judo 4 (2 kadın), Kürek 1, Yüzme 3, Yelken 2, Taekwondo 6 (3 kadın), Güreş 15, Okçuluk 6 (3 Kadın) ve Halter 6 olmak üzere toplam 11 branşta (8’i kadın) 47 sporcu ile katıldı.

Barselonada (6652 erkek, 2704 kadın) toplam 9356 sporcunun katılımı ile 32 spor dalında 286 müsabaka yapıldı.

Türkiye Barselona’dan 2 Altın (Naim Süleymanoğlu-Halter 60 kg, Akif Pirim-Grekoromen 62 kg), 2 Gümüş (Hakkı Başar-Grekoroman 90 kg, Kenan Şimşek-Serbest Güreş 90 kg), 2 Bronz (Hülya Şenyurt-Judo 48 kg, Ali Kayalı-Serbest Güreş 100 kg), toplam 6 Madalya ile döndü ve madalya sıralamasında 23. oldu.

Resim: Hülya Şenyurt

Olimpiyat tarihinde ülkemize kadınlarda ilk madalya Bronz kazanan 48 kg Judocumuz Hülya Şenyurt’tan geldi

Kadınlarda Gümüş Madalya kazanan sporcumuz yok Sadece bu olimpiyatta “Gösteri Sporu” olarak yer alan Taekwondo’da Ayşegül Ergin Gümüş Madalya kazandı

Resim: Sinan Erdem

TMOK Başkanı Sinan Erdem idi.

 

26. Olimpiyat 1996 yılında Atlantada 197 ülkenin katılımı ile gerçekleşti.

Türkiye 1996 Atlanta Olimpiyatına Atıcılık 1, Atletizm 3 (2 kadın), Boks 8, Güreş 13, Halter 10, Judo 6 (2 kadın), Okçuluk 5 (3 kadın), Yelken 4 (1 kadın), Yüzme 4 (1 kadın), toplam 9 branşta 54 (45 erkek, 9 kadın) sporcu ile katıldı.

Atlantada (6797 erkek, 3523 kadın) toplam 10320 sporcunun katılımı ile 26 spor dalında 271 müsabaka yapıldı.

Resim: Halil Mutlu

Türkiye 4 Altın (Halil Mutlu-Halter 54 kg, Naim Süleymanoğlu-Halter 64 kg, Hamza Yerlikaya-Grekoromen 82 kg- Mahmut Demir-Serbest Güreş 130 kg), 1 Gümüş (Malik Beyleroğlu-Boks), 1 Bronz (Akif Pirim-Grekoromen 62 kg), toplam 6 Madalya ile Danimarka ile aynı sırada 19. oldu. TMOK Başkanı Sinan Erdem idi.

1988 ve 1992’nin ardından 1996 Olimpiyatları’nda da altın madalya kazanan Naim Süleymanoğlu, üst üste üç olimpiyatta Altın Madalya kazanan ilk halterci olmuştur.

 

27. Olimpiyat 2000 yılında Sydneyde 199 ülkenin katılımı ile gerçekleşti.

Türkiye, 2000 Sidney Olimpiyatına Atıcılık 2 (1 Kadın), Atletizm 6 (4 kadın), Boks 9, Güreş 12, Halter 8, Judo 3 (1 kadın), Okçuluk 6 (3 kadın), Taekwondo 2 (2 kadın), Yelken 4 (1 kadın), Yüzme 7 (3 kadın), toplam 10 branşta 15 kadın, 44 erkek, toplam 59 sporcu ile katıldı.

Sydneyde (6582 erkek, 4069 kadın) toplam 10651 sporcunun katılımı ile 28 spor dalında 300 müsabaka yapıldı.

Türkiye Sydney Olimpiyatında 3 Altın(Hüseyin Özkan-Judo 66 kg, Halil Mutlu-Halter 56 kg, Hamza Yerlikaya-Grekoromen 85 kg), 2 Bronz (Hamide Bıkçın Tosun-Taewondo Kadınlar 57 kg, Adem Bereket-Serbest Güreş 76 kg), toplam 5 Madalya ile sıralamada 26. oldu.

Resim: Hamza Yerlikaya

1996 ve 2000 Olimpiyatları’nda Altın Amadalya kazanan Hamza Yerlikaya’ya FILA, 17 yaşındayken “Asrın Güreşçisi” unvanını vermiştir.

Hüseyin Özkan’ın kazandığı altın madalya, Türkiye’nin judo dalında kazandığı ilk altın madalyadır.

1996’nın ardından 2000 Olimpiyatları’nda da altın madalya kazanan Halil Mutlu, bu madalyayı kazanırken 3 dünya, 3 olimpiyat rekoru kırmıştır.

76 kg Serbestte Altın Madalya kazanan Alman güreşçi Alexander Leipold’un madalyası doping nedeniyle geri alınınca müsabakayı dördüncü bitiren Adem Bereket Bronz Madalya kazandı.

TMOK Başkanı Sinan Erdem idi

Sinan Erdem 2003 yılında vefat edince TMOK başkanlığına Togay Bayatlı getirildi.

 

1896 ilk Olimpiyat ve 1906 Ara Olimpiyattan sonra üçüncü kez 2004 yılında Atina 28. Olimpiyatı düzenledi.

Aday şehirler arasında İstanbul da bulunmakta idi.

Atinada 201 ülkeden (6296 erkek, 4329 kadın) toplam 10625 sporcunun katılımı ile 28 spor dalında 301 müsabaka yapıldı.

Türkiye 2004 Atina Olimpiyatına Atıcılık 1, Atletizm 13 (8 kadın), Boks 8, Güreş 12, Halter 10 (5 kadın), Judo 3 (1 kadın), Okçuluk 4 (3 kadın), Taekwondo 1, Yelken 5 ve Yüzme’de 9 (4 kadın) toplam 10 branşta 21 kadın, 45 erkek, toplam 66 sporcu ile katıldı.

Türkiye 2004 Atina Olimpiyatına 3 Altın (Halil Mutlu-Halter 56 kg, Taner Sağır-Halter 77 kg, Nurcan Taylan-Halter 48 kg), 3 Gümüş (Atagün Yalçınkaya-Boks 48 kg, Bahri Tanrıkulu-Taekwondo 80 kg, Şeref Eroğlu-Grekoromen 66 kg), 4 Bronz (Eşref Apak-Çekiç Atma, Sedat Artuç-Halter 56 kg, Mehmet Özal-Grekoromen 96 kg, Aydın Polatçı-Serbest Güreş 120 kg) ile toplam 10 Madalya kazanarak 22. sırada yer aldı. TMOK Başkanı Togay Bayatlı idi.

1996, 2000 ve 2004’te altın madalya kazanan Halil Mutlu, Naim Süleymanoğlu’nun ardından bu başarıya ulaşan ikinci Türk, toplamdaysa dördüncü haltercidir.

Resim: Taner Sağır

19 yaşında Altın Madalya kazanan Taner Sağır, en genç olimpiyat şampiyonu halterci unvanının sahibi oldu.

Kadınlarda ilk Altın Madalya 2004 Atina Olimpiyatları’nda 48 kg Haltercimiz Nurcan Taylan’dan geldi

Bu olimpiyatta birinci olan 48 kg Haltercimiz Nurcan Taylan altın madalya kazanan ilk Türk kadın sporcudur. Nurcan, bu madalyayı kazanırken 5 olimpiyat, 3 dünya rekoru kırdı.

Çekiç Atmada Altın Madalya kazanan Macar atlet Adrian Annus‘un madalyası doping nedeniyle geri alınınca yarışmayı dördüncü bitiren Eşref Apak 29 Ağustos 2004’te bronz madalya kazandı. 3 Ağustos 2012 tarihindeyse gümüş madalyanın sahibi olan Beyaz Rus atlet Ivan Tsikhan‘ın da dopingli çıkması üzerine Eşref Apak 8 Mart 2013 tarihinde Gümüş Madalyanın sahibi oldu.

77 kg Halterde Bronz madalya kazanan Rus Oleg Perepetçenov, dopingli olduğu anlaşılarak 2013’te diskalifiye edildi. Mücadeleyi dördüncü sırada bitirmiş olan Reyhan Arabacıoğlu Bronz Madalyanın sahibi oldu.

 

29. Olimpiyat 2008 yılında Pekinde düzenlendi.

İstanbul aday şehirler arasında idi.

Türkiye 2008 Pekin Olimpiyatına Atıcılık 1 erkek, Atletizm 6 erkek, 10 kadın, Boks 5 erkek, Dağ Bisikleti 1 erkek, Güreş 13 erkek, Halter 4 erkek, 2 kadın, Judo 1 erkek, Masa Tenisi 1 erkek, 1 kadın, Taekwondo 2 erkek, 2 kadın, Okçuluk 1 erkek, 1 kadın, Yelken 5 erkek, 1 kadın, Yüzme 8 erkek, 3 kadın, toplam 12 branşta, 20 kadın, 48 erkek, toplam 68 sporcu ile katıldı.

Pekinde 204 ülkeden (6305 erkek 4637 kadın) toplam 10942 sporcunun katılımı ile 28 spor dalında 302 müsabaka yapıldı.

Açılış seremonisinde bayrağımızı üç Olimpiyat Madalyalı Grekoromen güreşçimiz Mehmet Özal taşıdı.

Resim: Ramazan Şahin

Türkiye Pekin Olimpiyatında 1 Altın (Ramazan Şahin-Serbest Güreş 66 kg), 4 Gümüş (Sibel Özkan-Halter 48 kg, Elvan Abeylegesse-Atletizm 10000m ve 5000m, Azize Tanrıkulu-Taekwondo 57 kg), 3 Bronz (Nazmi Avluca-Grekoromen 84 kg, Servet Tazegül-Taekwondo 68 kg, Yakup Kılıç-Boks 57 kg), toplam 8 Madalya alarak 37. sırada yer aldı.

TMOK Başkanı Togay Bayatlı idi.

Resim: Togay Bayatlı ve Jerfi Fıratlı

Togay Bayatlı 2011 yılında görevi bırakınca başkanlığa Prof. Dr. Uğur Erdener seçildi. Aynı yıl Togay Bayatlı ve Jerfi Fıratlı’ya “Onursal Başkan” ünvanı verildi.

 

1908 ve 1948’den sonra Londra 2012 yılında üçüncü kez olimpiyat düzenledi.

İstanbul, 30. olimpiyatı düzenlemek için aday olan şehirler arasında idi.

Türkiye 2012 Londra Olimpiyatına 16 branşta (Atıcılık 3+2, Atletizm 8+25, Badminton 0+1, Basketbol 0+12, Yol Bisikleti 3+0, Boks 6+0, Artistik Jimnastik 0+1, Güreş 12+1, Halter 5+4, Judo1+1, Masa Tenisi 1+1, Okçuluk 0+1, Taekwondo 2+1, Voleybol 0+12, Yelken 4+1, Yüzme 3+3), (48 erkek, 66 kadın) toplam 114 sporcu ile katıldı.

Londrada (5973 erkek, 4847 kadın) toplam 10820 sporcunun katılımı ile 26 spor dalında 302 müsabaka yapıldı.

Resim: Neslihan Darnel

Açılış seremonisinde olimpiyata katılan 204 ülke arasında 189. sırada stada giren Türk kafilesinde bayrağı Milli Voleybolcumuz Neslihan Darnel taşıdı.

Türkiye bu Olimpiyatta, Badminton dalında Neslihan Yiğit‘le ilk kez temsil edildi. Ayrıca Göksu Üçtaş, Türkiye’yi Olimpiyatlarda temsil eden ilk kadın Jimnastikçi, Elif Jale Yeşilırmak ise ilk Kadın Güreşçi oldu.

Yüzücümüz Derya Büyükuncu 6. kez Olimpiyata katılma hakkını kazanarak bir ilki başardı. Derya Büyükuncu, Galatasaray Kulübünde, Türkiye’nin bu branştaki iki duayeni Yılmaz Özüak ve Canan Ateş tarafından yetiştirilmiş, milli takımımıza 27 yıl hizmet vermiştir.

 

Resim: Kadın Voleybol ve Basketbol takımlarımız

Takım sporlarındaysa Türkiye Kadın Millî Basketbol Takımı ve Türkiye Kadın Millî Voleybol Takımı tarihlerinde ilk kez olimpiyatlarda mücadele etmiştir. Ayrıca Türkiye ilk kez olimpiyatlara iki takımla katılmıştır.

Türkiye Londra’da 2 Altın (Servet Tazegül-Taekwondo 68 kg, Aslı Çakır Alptekin-Kadınlar 1500m), 2 Gümüş (Gamze Bulut-Kadınlar 1500m, Nur Tatar-Taekwondo Kadınlar 67 kg), 1 Bronz (Rıza Kayaalp Güreş 120 kg), toplam 5 Madalya ile 32. sırada yer aldı.

Aslı Çakır Alptekin doping dolayısıyla madalyasını geri verdi, ikinci olan Gamze Bulut Altın Madalyanın sahibi oldu. Bu atletizmde ülkemizin kazandığı ilk Altın Madalyadır. (Son bilgilere göre Gamze Bulut’un madalyası da doping yüzünden tehlikeye düştü.)

Servet Tazegül’ün kazandığı Altın Madalya, Türkiye’nin Taekwondo dalında kazandığı ilk Altın Madalyadır.

Resim: Uğur Erdener

2012 yılında, TMOK Başkanı Uğur Erdener idi.

Türkiye ilk madalyasını kazandığı 1936 Berlin Olimpiyatı ile 2012 Londra Olimpiyatı arasında 39 Altın, 25 Gümüş ve 23 Bronz olarak toplamda 87 Madalya kazanmıştır.

Sporlara göre Güreş (28-16-14) 58, Halter (8+1+2) 11, Taekwondo (1+3+2) 6, Atletizm (1+3+1) 5, Judo (1+0+1) 2, Boks (0+2+3) 5 madalya kazanılmıştır.

Türkiye 1936 yılından beri gerçekleşen 22 Kış Olimpiyatının sekizine katılmamıştır. Sporcu gönderdiğimiz Kış Olimpiyatlarında da henüz madalya kazanılmamıştır.

31. Olimpiyat 2016 yılında 5-21 Ağustos tarihleri arasında Rioda düzenlenecek, 28 olimpik sporun 42 disiplininde yapılacak olan müsabakalara 206 ülkeden 10.500 sporcu dağıtılacak olan 306 madalyadan en az birine bir tanesine sahip olmak için yarışacak.

Türkiye Rio Olimpiyatına 21 spor branşında 55 erkek, 48 kadın, toplam 103 sporcu ile katılacak.

Galatasaray Su Sporları Şubeleri Rio Olimpiyatında Kürek, Yüzme ve Yelken branşlarında ülkemizi temsil etmek üzere milli takımlara yedi sporcu verdi.

Resim: Enes ve Hüseyin Olimpiyat Elemesini kazandıkları yarıştan sonra

Kürek Sporu tarihimizde kota sınırlaması olmadan 1992 Barcelona Olimpiyatına Tek Çifte teknesinde katılan Ali Rıza Bilal’den sonra ilk kez Olimpiyat barajını kulübümüzün sporcularından Enes Kuşku ve Hüseyin Kandemir, Hafif Kilo İki Çifte teknesinde antrenörleri Recep Akıcı ile birlikte aşarak katılım hakkını kazanmıştı ancak olimpiyata çok kısa bir süre kaldığında Enes Kuşku trafikte uğradığı saldırı sonucu yaralanınca yerini tecrübeli milli sporcumuz Cem Yılmaz aldı. Rio’da Kürek Branşında ülkemizi Hafif Kilo İki Çifte teknesinde Hüseyin Kandemir ve Cem Yılmaz temsil edecekler.

Resim: Cem Yılmaz – Hüseyin Kandemir

Yelken Sporunda da Rio’ya katılma hakkını kazanarak milli takıma seçilen altı sporcudan üçü olan kulübümüz sporcularından Deniz Çınar, Ateş Çınar  ikilisi 470 Sınıfında, Onur Cavit Biriz Rüzgar Sörfü RS:X Sınıfında ülkemizi temsil edecekler.

Resim: Rio Olimpiyatında ülkemizi Yelken, Yüzme ve Kürek sporlarında temsil edecek sporcularımız

Yüzme Sporunda da dört kişilik milli takımın ikisi kulübümüzün sporcularından Nida Eliz Üstündağ 200m Kelebek ve Ekaterina Avramova 200m Sırtüstünde ülkemizi Rio’da temsil edecekler.

Rio’da Kadın Basketbol branşında milli takım ile ülkemizi kulübümüzün  sporcularımızdan Nevriye Yılmaz, Işıl Alben, Bahar Çağlar temsil edecek.

Ay Yıldızlı Bayrağımızı Rio’da temsil edecek tüm sporcularımıza ve teknik heyetlere başarılar diliyoruz.

32. Yaz Olimpiyatı 24 Temmuz 9 Ağustos tarihleri arasında Tokyo’da yapılacak.
33. Yaz Olimpiyatını düzenleyecek şehir IOC’nin 2017’de Lima’da yapacağı toplantıda belli olacak.