Celal Gürsoy

Sizce Bodrum’da:

1) Bankacılık Sektörü küçük ve orta boy turizm işletmelerine ne kadar yardımcı oluyor,

2) Sektörün ilçemizde faaliyet gösteren tedarikçileri yeterli mi, yeni tedarikçi arıyor musunuz?

Tedarikçilerin Bodrum’da yer alanmasıyla birlikte Marmaris, antalya, Kuşadası gibi diğer bölgelere göre belli oranda fiyat karşılaştırması yapılırsa yüksek görünmektedir. Tedarikçilerin depo ve lojistik maliyetlerin yüksek olması fiyatları yüksek olmasıyla bize yansıtmaktadır. Tedarikçiler satışa sunuldukları ürünlerin talebe göre olmayıp kendi risklerine göre sipariş edilmektedir. Gün içersinde istenen ürünler bulunmakta sıkıntı yaşanmaktadır.

3) Sektörü kurtarması beklenen Rus, Arap, Çin gibi açılımlar doğru yapılabildi mi? Daha neler yapılabilir?

Belirtilen Rus, Arap ve Çin gibi pazarlar Bodrum’un sezona göre 2 ay olacak şekilde kısa vadeli talep olduğundan pazarlama doğru yapılamamıştır. Bu ülkelerdeki uçak riski yüksek olduğundan sınırlı sayıda koltuk oluşturarak Bodrum’u belli oranda turist getirilmektedir. Rekabet ortamında diğer bölgelere göre Bodrum biraz geri planda kaldığını gözlemlenmiştir. Sezona yayılması açısında acentalara göre riskli olduğunu ve belli 5 yıldızlı oteller dışından geniş alana yayılamamıştır.

Bodrum’un tanıtılması açısından STK ile belediye arasın bir komite kurulması ve önümüzdeki yıllarda tanıtım stratejilerin oluşturulması gerekmektedir.

Örneğin Bodrum’da bir süpermarket yada bir berberin bir web sayfası varsada bile Bodrum’a ait çok dilli bir web sayfası bulunmamaktadır. Bu konu ile ilgili size ayrı sunum verebilirim.

4) Sektör, yaşanan başarısızlıklardan ders alıyor mu?

Gerçek hayatımızda “Ders alınmış başarısızlık başarı demektir” olarak anlayışımız vardır. İnsanlar kendi aralarında bu konuyu kendi işinde olduğundan ne konuşacak zaman var nede cesaret vardır. Soruya gelirsek hayır.

5) “Herşey Dahil” konsepti hakkında ne düşünüyorsunuz?

Dünyada kabul görmüş bir konaklama şeklidir. Acentaların kendi gözüyle Bodrum’da olmasa başka yerde olabilir. Ne yazık ki Bodrum için vazgeçilmez bir unsurdur. Eğer Bodrum küçük bir yer olsaydı tabi ki Herşey dahil konsept seçiminde hata olur. Ama Bodrum yatak kapasitesi bakıldığında herşey dahildem vazgeçmek bir nevi hata olur. Bodrum’da herşey dahil hizmeti veren işletmelerin bunu standart hale getirilmesi gerekmektedir. Bodrum’a özgü ortak bir herşey dahil konsept olabilirdi. Mesela bir herşey dahil otelde haftanın bir günü müşteriye ana restauranttan ayrı bir yerinde alakart yemeği reservayonlu ücretsiz verilmektedir. Genellikle çin, balık, italyan konseptli alakart yemeği sunuluyor. Bunu Bodrum’a özgü bir geleneksel yemeği alakartta verilebilirdi. Mandalina türünde içecek sunulamabilirdi.

6) Bodrum “Beş Yıldız”a mı kaymalı yoksa (geriye ne kadar kaldıysa) otantik havasını mı korumalı? Otantik hava olarak değerlendirme yapılırsa Bodrum’da belli az sayıda yer almaktadır. Bunu olabildiğince koruyabilir. Ama Bodrum herkesi hitap edildiğinden 5 yıldızldan başka sınıfa kaydırmak talebe azalması demektir. Eğer Bodrum seferihisar, kapadokya, datça gibi yerlere benzeseydi o zaman 5 yıldızlıdan başka otantik havasına geçilmedir. Ama Bodrum buna geç kalınmıştır.

7) Sezonu uzatmak için yıllardır konuşulan sağlık, spor, termal, din, eğitim gibi turizm temaları

Bodrum’da uygulanabildi mi? Geliştirmek mümkün mü?

Spor olanakları Bodrum’da kısıtlı olduğundan uygulanması zordur. Her ne kadar Bodrum’da futbol sahaları olsada bile Antalya gibi bölgelere rekabet etmek zordur. Bugün futbol sahası sahip bir otelin kişibaşı 50 Euro verilsede bile Antalya’da otel kişi başı 20-25 Euroya kadar inebilir. Golf içinde aynı şekildedir. Sulama maliyetleri Antalya daha ucuzdur. Bugün bile Bodrum’da suyun metreküp başına 3,5 TL üzerindedir. Sonuçta Bodrum’da golf ile futbol sahaları olsada bile havalimanın yurtdışına Bodrum’a direkt uçuşlar olması gerekmektir. Uçak firmaları bu riske girmek istemedikleri belirttiler. Ayrıca bu konuda devlet desteği bulunmamaktadır.

Termal kaynakalrı jeopolitik özelliklerine göre sınırlı olduğunu düşünülmektedir. Talebe göre yerinde değildir.

Din kavramı görecelidir. Bodrum’da tarih bakımından din sayılacak manastır, kilise gibi sayısı az olduğundan talep yerinde değildir. Bodrum’da Papa’ya bağlı bir patrik olmadığından ibadet etme yeri değildir. Eğer tarihte bir mezhep varlılığı olsaydı Bodrum’a ibadet etmeye bir farz sayılırdır.

Eğitim olarak bir tatil yöresinde seçiminden ziyade kendi yerlerindeki kırsal kesimlerinde eğitim yaparak konaklama yapılır. Bir ailenin bütçeye orantılıdır. Örenğin Bodrum’da kış aylarında yelken kursları olsaydı Avrupa’daki ailenin bütçesi aşardı. Ama yaz aylarında olsaydı eğitim bütçesi daha yüksek olurdu.

8) Tesislerimizin (ISO Belgesi olanlar dahil) hijyen kurallarına uygunluğu konusunda ne düşünüyorsunuz?

Beş yıldızlı otellerin ISO hizmet belgesi alma zorunluluğu acentalar tarafında şart konulmaktaır. Diğer yıldızlı otellerde şart aranmıyor. Her ne kadar belge alarak hizmet yapılsada bile çalışanların kalitesine göre uygulama yapılmakta zorluk çekilmektedir.

9) Ortalamanın üstünde bir müşteri memnuniyeti sağlayabildik mi? Sağlamak için neler yapılmalı?

Bir müşteri memnuniyeti sağlama konusunda tripadvisor, zoover, otelpuan, holidaycheck gibi şikayet yorum sitelerine göre yola çıkarsak Marmaris, Kuşadası, Antalya, Fethiye gibi diğer tatil bölgelerinden biraz gerisindeyiz. Hizmet kalitesi tam odaklanmadığımızdan diğer bölgelerin gerisinde oldğunu düşünülmektedir.

10) Tesislerimizde çalışan eleman memnuniyeti ne durumda?

Bodrum içersinde yer alan otellerin centilmenlik olarak eleman eksikliği giderilmesi için yüksek fiyatlar verilerek eleman çalınmaktır. Tesislerimiz eleman tedarik etme konusunda zorluk çekilmektedir. Mevcut otellerin kendi elemanları eğitim verilsede bile uygulama yapılmadığını göürlmektedir. Tesis, elemana gerekli uyarılarda bulunsada veya işten atılma korkusu olmadığından başka bir tesise kolaylıkla geçebiliyorlar.

11) Eğitimli ve tecrübeli eleman bulabiliyor musunuz? Ne yapmalı?

Çok zor. Eğitimli ve tecrübeli eleman Bodrum’da kira, yeme-içme, boş zamanları vakit geçirme gibi kendi maaşıyla yaşamak için zorluk çektiğinden başka bölgelere kaymaktadır. Bodrum’da sezonu kısa olduğundan yıllık iş aradıklarından Bodrum’a tercih edilmemektedir.

Elaman tedarik etme konusunda Özel istihdam büroları açılmasıyla sorunu kısmi bir şekilde çözümlenebilir. Devletin katkısı olmadan tesislerin elemanları tutamamaktadır. Örneğin devlet bir elemanı 6 ay boyunca otelde çalışıyorsa diğer 6 ay yani kış döneminde SGK ödemeleri kesilmeden elinde tutabiliriz.

12) Bodrum iskelesine gelen büyük yolcu gemilerinin sizin işletmenize faydası oldu mu??

Bodrum’a gelen cruise gemilerinde yaş ortalamasına yüksek olduğundan Bodrum yanaşma iskelesi ile kale caddesine kadar uzaklığı şikayet edilmektedir. Tramvay, veya otobüs seferleri olursa Bodrum’a daha kolay gezilme şansı olabilir. Aynı zaamanda bu müşterilerin şehir dolaşma süresi sınırlı olduğundan şehrin tamamıyla dolaşamadıklarından esnafa yarar sağlanmamaktadır.

13) Sektörü dışarıdan etkileyen siyasi belirsizlikler, mülteciler, terör gibi olayların etkisi ne oldu? Bu durumlarda hangi tedbirler alınmalı?

Acentlarla ile yapılan görüşmeler sonusunda Türkiye’nin bulunduğu noktada iyi gitmediğini talebe göre azalma olduğunu konusunda bilgi verdiler. İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri bakanlığı Bodrum’da bir göçmen bürosu kurulmasıyla ilgili çalışma yapılması gerektiğini düşünmekteyim. Bodrum’da yer alan emniyetin yetkileri sınırlı olduğundan yasal işlemler hem yavaş olduğunu hemde yetki karmaşası karşı karşıya kalmaktadır.

14) Bayram Tatili, Okul Tatili, Ramazan Ayı gibi sosyal ve dini günlerin sektöre artı ve eksileri sizce nelerdir. Eksileri azaltılabilir mi?

Son üç yılına bakılırsa yarar sağlanmadığını düşünülmekteyim.

15) Geçtiğimiz süreç içinde Bodrum Turizm Sektörünün katıldığı fuarlar yeterli oldu mu?

Fuar konsept farklı bir sunum veya markanın tanıtabilirliğini artması konusunda ciddi çalışmalar yapılması gerekmektedir.

16) KOSGEB veya GEKA’dan destek aldınız mı?

Hayır. Büroksaki engellerinden ötürü karşımızda çıkan engellerden dolayı

17) Devletten ve Resmi Kurumlardan isteyebileceğiniz en önemli üç destek ne olabilir?

SGK primlerinde indirime gidilmesi,

Bodrum’a tanıtıma kaynak yaratılması

Çöp atık ve arıtma sistemi kurulması (sanırım 4 oldu galiba 🙂 )

18) Eklemek istediğiniz bir şey???

Bodrum küçük bir yer değildir. Son zamanlarda kendi içinde durduramadığımız şeyler oldu. Eskiden Emin anter bulvarında kırmızı ışık yansada bile arabalar çok geçmediğinden kendi arabayı fren basmadan geçerdik. ama şimdi ise yeşil ışık yansada bile arabayla geçtiğimizde yoldan gelen araba bizi çarpar. Eskiden vergi dairesinde akşam 4:30 olduğundan vergi öderdik. Şimdi ise sıra çok olduğundan saat 11:00 giderek erken gitmek zorunda kalıyorsunuz. Sanırım Bodrum’un büyüdüğüne farkına varmadık yada büyümesine hiç istemiyoruz gibiyiz. Forum ortamında nasıl yaşayabileceğimizi yada ne tür önlemler alacağımızı konusunda gibi birşeyler konuşmasak hem biz emin anter bulvarında yeşil yansada arabayı hareket edemeyeceğimizi hem de vergi dairesine ilk saatlerinde açılmadan kapıda beklemeye başlarız. Teşekkürler.

Ömer Faruk Dengiz

MAGNİFİC OTEL